ਲਖਨਊ:ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਚੌਲ ਕਿਲਾਬੰਦੀ ਯੋਜਨਾ ਦੇ 15.05 ਕਰੋੜ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ 'ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚਾਵਲ' ਦੀ ਵੰਡ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇਣ ਲਈ, ਯੋਗੀ ਆਦਿਤਿਆਨਾਥ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੌਲ ਮਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਝੋਨਾ ਅਲਾਟ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਬਲੈਂਡਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਆਪਕ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ।ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, 46.10 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਦੇ ਨਾਲ, NFSA ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ 12 ਕਰੋੜ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲ ਵੰਡਣ ਲਈ ਰਾਜ ਦੇ 60 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ 64,365 ਰਾਸ਼ਨ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲ ਕੀ ਹੈ:'ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ' ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਵਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਚੌਲਾਂ ਨੂੰ ਵਾਧੂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ 'ਰਾਈਸ ਫੋਰਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਚੌਲ ਬਿਹਤਰ ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੱਲ ਯਾਨੀ ਉੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਮੁੱਲ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ, ਚੌਲਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਜਿਵੇਂ ਆਇਰਨ, ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਕ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੰਮ ਰਾਈਸ ਮਿੱਲ ਵਿੱਚ ਬਲੈਂਡਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਨਾਲ ਚੌਲਾਂ 'ਚ ਮੌਜੂਦ ਸੂਖਮ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚਾਵਲ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲਾਂ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭੋਜਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਦਵਾਈ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਫੋਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ-1, ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ-6,ਵਿਟਾਮਿਨ ਈ, ਨਿਆਸੀਨ,ਆਇਰਨ,ਜ਼ਿੰਕ,ਫੋਲਿਕ ਐਸਿਡ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ-12 ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਨੂੰ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਰਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸੂਖਮ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। NFSA ਦੀ ਰਾਈਸ ਫੋਰਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵੰਡ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਰਾਈਸ ਮਿੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ: ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 15.05 N.F.S.L. ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਣ ਲਈ ਕਮਰ ਕੱਸ ਲਈ। ਸਰਕਾਰੀ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, NFSA ਅਧੀਨ 60 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ 64,365 ਰਾਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨੂੰ 46.10 ਲੱਖ ਮੀਟ੍ਰਿਕ ਟਨ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਰਾਹੀਂ 12 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਾਰਚ 2024 ਤੱਕ 79,365 ਰਾਸ਼ਨ ਦੁਕਾਨਾਂ ਰਾਹੀਂ 3.61 ਕਰੋੜ ਰਾਸ਼ਨ ਕਾਰਡ ਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਚੌਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। 1718 ਰਾਈਸ ਮਿੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੋਝ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ :ICDS ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪੋਸ਼ਣ ਯੋਜਨਾ ਮਾਰਚ 2022 ਤੱਕ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੋਝ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਕੀਮ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਤੀਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਮਾਰਚ 2024 ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਣਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੂਬੇ ਦੇ 73 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
