ਜੋਧਪੁਰ:ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ 'ਚ ਲੰਕਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਰਾਵਣ ਦੇ ਪੁਤਲੇ ਸਾੜੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਪਰ ਜਦੋਂ ਜੋਧਪੁਰ 'ਚ ਪੁਤਲਾ ਫੂਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰਾਵਣ ਦੇ ਥੜ੍ਹੇ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ਪੰਜ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਚੰਦਪੋਲ ਨੇੜੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਸੋਗ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਰਾਵਣ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਮਾਲੀ ਗੋਧਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਾਵਣ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਦੁਸਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸੋਗ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਰਾਵਣ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੁਸਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਰਾਵਣ ਦੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਰਾਵਣ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ: ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਕਿਲਾ ਰੋਡ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਮੰਦਰ 'ਚ ਰਾਵਣ ਅਤੇ ਮੰਡੋਦਰੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਗੋਧਾ ਗੋਤਰ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀਮਾਲੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਹਰ ਕੋਈ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਧਾਗੇ ਨੂੰ ਵੀ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਆਮ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸੜਦਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ:ਪੰਡਿਤ ਕਮਲੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਰਾਵਣ ਦੇ ਗੋਧ ਗੋਤਰ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਕਦੇ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਸੜਦਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਾਡੇ ਪੁਰਖੇ ਹਨ। ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਰਾਮ ਨੇ ਅਸ਼ਵਨੀ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਦਸਵੀਂ ਤਾਰੀਖ਼ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦਿਨ ਸੋਗ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਕਰੋਨਾ ਦੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਦੇ ਪੁਤਲੇ ਨਹੀਂ ਸਾੜੇ ਗਏ ਪਰ ਗੋਧਾ ਗੋਤਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸੋਗ ਮਨਾਉਂਦੇ ਰਹੇ।
ਪਵਿੱਤਰ ਧਾਗਾ ਬਦਲਣਾ: ਪੰਡਿਤ ਕਮਲੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਪੁਤਲਾ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਜਲਘਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਉਥੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਪਰ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਵਿੱਤਰ ਧਾਗਾ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਦੇਵੀ ਮੰਡੋਦਰੀ ਦੀ ਵੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਗੋਧ ਗੋਤਰ ਦੇ ਲੋਕ ਕਦੇ ਵੀ ਰਾਵਣ ਨੂੰ ਸਾੜਦੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ। ਪੰਡਿਤ ਕਮਲੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਵਣ ਬਹੁਤ ਗਿਆਨਵਾਨ ਸੀ। ਉਸ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੰਗਿਆਈਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦਾ ਅਸੀਂ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਸੋਗ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ
ਮੰਡੋਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੀ ਮਾਨਤਾ: ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਇਆਸੁਰ ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ ਅਪਸਰਾ ਹੇਮਾ ਲਈ ਮੰਡੋਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਨਾਂ ਮੰਦੋਦਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੰਡੋਰ ਦਾ ਨਾਮ ਮੰਡੋਦਰੀ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੰਦੋਦਰੀ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਸੀ, ਪਰ ਮੰਦੋਦਰੀ ਲਈ ਯੋਗ ਲਾੜਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਆਖਿਰਕਾਰ ਮਾਇਆਸੁਰ ਦੀ ਰਾਵਣ ਦੀ ਖੋਜ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ। ਲੰਕਾ ਦਾ ਰਾਜਾ, ਲੰਕਾਧਿਪਤੀ ਰਾਵਣ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਰਾਜਾ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਵਿਦਵਾਨ ਵੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੰਡੋਦਰੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਗੋਧ ਗੋਤਰ ਦੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਜੋ ਲੰਕਾ ਤੋਂ ਵਿਆਹ ਦੇ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਆਏ ਸਨ, ਇੱਥੇ ਠਹਿਰੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਰਾਵਣ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਮੰਡੋਦਰੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਰਾਵਣ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
