ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਬਜਟ 'ਚ ਵਿੱਤੀ ਘਾਟਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ (Fiscal deficit most important) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿੱਤੀ ਘਾਟਾ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ (Fiscal deficit directly linked to government's financial health) ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਵਿੱਤੀ ਘਾਟਾ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਵਿੱਤੀ ਘਾਟੇ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਰੁਝਾਨ (declining trend in fiscal deficit) ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਵਿੱਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਹਰ ਸਮੇਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਵਿੱਤੀ ਘਾਟਾ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵਧਦਾ ਰੁਝਾਨ ਦਿਖਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਉਧਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿੱਤ ਲਈ ਮਾੜੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਵਿੱਤੀ ਘਾਟਾ ਕੀ ਹੈ?
ਵਿੱਤੀ ਘਾਟਾ ਛੇ ਮੁੱਖ ਸੂਚਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਤੇ ਬਜਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਐਕਟ 2003 ਦੇ ਤਹਿਤ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਘਾਟਾ ਕੁੱਲ ਮਾਲੀਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਰਿਕਵਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਰਜ਼ਾ ਪੂੰਜੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ (ਐਨਡੀਸੀਆਰ) ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਖਰਚੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕੁੱਲ ਉਧਾਰ ਲੋੜ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।