ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਨਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੀ ਅੱਜ ਬਰਸੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜੰਜੀਰਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਸੂਰਬੀਰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਵਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸੈਂਕੜੇ ਸਪੁਤਰਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਨਾਇਕ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਹੀ ਇਤਿਹਾਸ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਜੁਲਾਈ 1906 ਨੂੰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਲੀਰਾਜਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਝਾਬੁਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਜਗ੍ਹਾ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਹੁਣ ਆਜ਼ਾਦਨਗਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦ ਨੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਸਿੱਖ ਲਈ ਸੀ।
ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਸਿਰਫ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 1921 ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਅਸਹਿਯੋਗ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਅਚਾਨਕ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਅਸਹਿਯੋਗ ਅੰਦੋਲਨ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ। ਉਹ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ।
ਜੱਜ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਨਾਂਅ, ਤਾਂ ਦੱਸਿਆ 'ਆਜ਼ਾਦ'
ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੂੰ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜੱਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਜੱਜ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਪੁੱਛਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹਤਾ ਨਾਲ ਕਿਹਾ- ‘ਆਜ਼ਾਦ’। ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਪੁੱਛਣ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਆਜ਼ਾਦੀ'। ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਤੋਂ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ - 'ਜੇਲ੍ਹ'।
ਜਵਾਬ ਸੁਣ ਕੇ ਜੱਜ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ 15 ਕੋਰੜੇ ਮਾਰਨ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦੀ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਕੋਰੜੇ ਪੈ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਹ ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਉਸ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ।
ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜੀ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ
1922 ਵਿਚ ਚੌਰੀ ਚੌਰਾ ਕਾਂਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ, ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਾਂਗ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਦਾ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਮੋਹ ਭੰਗ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਡਿਤ ਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬਿਸਮਿਲ, ਸ਼ਚਿੰਦਰਨਾਥ ਸਾਨਿਆਲ, ਯੋਗੇਸ਼ ਚੰਦਰ ਚੈਟਰਜੀ ਨੇ 1924 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਯੂਨੀਅਨ ਬਣਾਈ। ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਆਜ਼ਾਦ ਨੇ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਲਈ। ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਪਬਲਿਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (HRA) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਗਈ।