ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ ਐਮਐਸ ਸਵਾਮੀਨਾਥਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਜੇਕਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੋਰ ਖੇਤਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤੀ ਕਿੰਨੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਸਾਨ ਦਿਵਸ(National Farmers Day) ਹਰ ਸਾਲ 23 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਕਿਸਾਨ ਆਗੂ ਸਨ। ਹਰ ਸਾਲ ਕਿਸਾਨ ਸਨਮਾਨ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ 2001 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦਾ ਬਣਦਾ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਦੀ 80 ਫੀਸਦੀ ਪੇਂਡੂ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਆਮਦਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਹਨ। ਜੀਡੀਪੀ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਲਗਭਗ 15 ਫੀਸਦੀ ਹੈ।
ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ
ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ 28 ਜੁਲਾਈ 1979 ਤੋਂ 14 ਜਨਵਰੀ 1980 ਤੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1979 ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਕਈ ਨੀਤੀਗਤ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਮਨੋਬਲ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸ ਮਾਰਕੀਟ ਬਿੱਲ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ। ਇਸ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਜਾਲ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਸੀ। ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜ਼ਮੀਨਦਾਰੀ ਖ਼ਾਤਮੇ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਆਇਆ।
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ
ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ 2017 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ 40 ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਰਿਟਰਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਉਧਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਘਾਟ, ਉੱਚੀ ਦਰ 'ਤੇ ਵਿਆਜ ਲੈਣਾ। ਮਹਿੰਗਾਈ ਵਧਣ ਕਾਰਨ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਖੇਤੀ ਮਹਿੰਗੀ ਸੀ। ਮੌਸਮ ਉਤਪਾਦ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਘਾਟ, ਫਸਲ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ, ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਆਦਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਸ਼ਤ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਕਿੱਥੇ ਹੈ
2015-16 ਦੀ ਖੇਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ
- ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2,382 ਕਰੋੜ ਵਾਹੀਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨ
- ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਹਾਰ 1.641 ਕਰੋੜ
- ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ 1.529 ਕਰੋੜ
- ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਕਰੋੜ
- ਕਰਨਾਟਕ 0.8 ਕਰੋੜ
- ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ 0.852 ਕਰੋੜ
- ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ 0.794 ਕਰੋੜ
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅੰਕੜਿਆਂ 2018 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 118,808,780 ਮੁੱਖ ਕਿਸਾਨ ਹਨ।
ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਕਿਸਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਸਮਝ ਕੇ ਮਨ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਗਰੂਕ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਜਾਗਰੂਕ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਉਦਾਹਰਨ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿੱਢਿਆ ਕਿਸਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਹੈ। ਕਿਵੇਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਪਿੱਠ ਲਵਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਿੱਤ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਜੁਗਾਂ ਜੁਗਾਤਰਾਂ ਤੋਂ ਯਾਦ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
