ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / bharat

Shardiya navratri 2021 : ਜਾਣੋ ਸ਼ੁਭ ਮਹੂਰਤ 'ਚ ਕਿੰਝ ਕਰੀਏ ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ - ਸ਼ਰਦ ਨਰਾਤੇ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ

ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਨਰਾਤੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 4 ਵਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਚੈਤਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰਦ ਨਰਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਸ਼ਰਦ ਨਰਾਤੇ 7 ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਨੌ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਨਰਾਤੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ
ਨਰਾਤੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ

By

Published : Oct 6, 2021, 9:52 AM IST

Updated : Oct 7, 2021, 6:45 AM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸ਼ਰਦ ਨਰਾਤੇ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣਗੇ। ਨਰਾਤੇ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ 9 ਵੱਖ -ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਰਾਤੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਮਾਤਾ ਰਾਣੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਮਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਕਲਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਸ਼ਰਦ ਨਰਾਤੇ ਅਸ਼ਵਿਨ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਿਕਸ਼ੂਆਂ ਤੇ ਸੰਨਿਆਸੀਆਂ ਤੱਕ ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। 9 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਜਪ ਅਤੇ ਸਿਮਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਫਲਦਾਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

15 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦੁਸਹਿਰਾ (ਵਿਜੈ ਦਸ਼ਮੀ) ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ

ਸ਼ਰਦ ਨਰਾਤੇ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨ। ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਵੱਖ -ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਲ ਹਾਸਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਸ਼ਰਦ ਨਰਾਤੇ ਅੱਠ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਪੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਤ੍ਰਿਤੀਆ ਅਤੇ ਚਤੁਰਥੀ ਤਿਥੀ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, 07 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਨਵਰਾਤਰੀ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣਗੇ। ਵਿਜੈ ਦਸ਼ਮੀ ਯਾਨੀ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ 15 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ

ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ ਤਿਥੀ, ਘਾਟ ਸਥਾਪਨ ਜਾਂ ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ ਤਿਥੀ ਤੇ, ਘਾਟ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਰਸਮਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 7 ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਨੂੰ, ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਸਵੇਰੇ 6:17 ਵਜੇ ਤੋਂ 07:08 ਵਜੇ ਤੱਕ ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਾਲ ਅਭਿਜੀਤ ਮਹੂਰਤ ਵਿੱਚ ਕਲਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫਲਦਾਇਕ ਰਹੇਗੀ। ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਅਭਿਜੀਤ ਮੁਹਰਤ ਸਵੇਰੇ 11:51 ਵਜੇ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 12:38 ਵਜੇ ਤੱਕ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਲਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਯਾਨੀ 07 ਅਕਤੂਬਰ, ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।

ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ

ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭ ਮਹੂਰਤ

ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਦਾ ਸਮਾਂ - ਸਵੇਰੇ 06:21 ਵਜੇ

ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਸਮਾਂ - ਸ਼ਾਮ 06:08 ਵਜੇ

ਮਿਤੀ - ਸ਼ੁਕਲਾ ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ, ਦੁਪਹਿਰ 01:46 PM ਵਜੇ ਤੱਕ

ਯੋਗ - 08 ਅਕਤੂਬਰ ਸਵੇਰੇ 01:40 AM ਵਜੇ ਤੱਕ ਵੈਧਤਾ

ਦਿਨ- ਵੀਰਵਾਰ

ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਹੂਰਤ - ਸਵੇਰੇ 06:21 ਵਜੇ ਤੋਂ 07:08 ਵਜੇ ਤੱਕ

ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਅਭਿਜੀਤ ਮਹੂਰਤ - ਸਵੇਰੇ 11:51 ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 12:38 ਵਜੇ

ਸ਼ਨੀਵਾਰ, 09 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ, ਤ੍ਰਿਤੀਆ ਤਾਰੀਖ ਸਵੇਰੇ 07:48 ਤੱਕ ਰਹੇਗੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਤੁਰਥੀ ਦੀ ਤਰੀਕ ਲਈ ਜਾਵੇਗੀ, ਜੋ ਕਿ ਅਗਲੇ ਦਿਨ 10 ਅਕਤੂਬਰ (ਸ਼ਨੀਵਾਰ) ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 05 ਵਜੇ ਤੱਕ ਰਹੇਗੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਨਰਾਤੇ ਦੋ ਤਰੀਕਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਅੱਠ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਹੋਣਗੇ।

ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਨਰਾਤੇ ਵੀਰਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।ਅਜਿਹੀ 'ਚ, ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਇੱਕ ਪਾਲਕੀ ਜਾਂ ਡੋਲੀ ਰਾਹੀਂ ਆਵੇਗੀ ਅਤੇ ਹਾਥੀ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਜਾਵੇਗੀ। ਸ਼ਰਾਧ 06 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਸਰਵਪਿੱਤਰੀ ਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਯਾਨੀ 07 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਨਰਾਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।

ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ

ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਨੂੰ ਲਾਲ ਰੰਗ ਬੇਹਦ ਪਸੰਦ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਆਸਣ ਖਰੀਦੋ। ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ, ਜੌਂ, ਮਿੱਟੀ, ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਭਾਂਡੇ, ਮੌਲੀ, ਇਲਾਇਚੀ, ਲੌਂਗ, ਕਪੂਰ, ਰੋਲੀ, ਸਾਰੀ ਸੁਪਾਰੀ, ਪੂਰੇ ਚਾਵਲ, ਸਿੱਕੇ, ਅਸ਼ੋਕ ਜਾਂ ਅੰਬ ਦੇ ਪੰਜ ਪੱਤੇ, ਨਾਰੀਅਲ, ਚੁਨਾਰੀ, ਸਿੰਦਰ, ਫੁੱਲ, ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਹਾਰ. ਅਤੇ ਮੇਕਅਪ ਬਾਕਸ ਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਕਿੰਝ ਕਰੀਏ ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ

ਜੋਤੀਸ਼ਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਰਾਤੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਯਾਨੀ ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ ਦੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੋ। ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਣੇਸ਼ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਲਓ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਇੱਕ ਅਖੰਡ ਜੋਤ ਜਲਾਓ। ਕਲਸ਼ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਭਾਂਡੇ 'ਚ ਮਿੱਟੀ ਪਾ ਕੇ ਜੌਂ ਦੇ ਬੀਜ਼ ਉਗਾਓ। ਹੁਣ ਇੱਕ ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਗਣਵੀ 'ਤੇ ਰੋਲੀ ਨਾਲ ਸਵਾਸਤਿਕ ਬਣਾਓ। ਗਣਵੀ ਦੇ ਉੱਤੇ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਲੀ ਬੰਨੋ ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਇਸ 'ਚ ਗੰਗਾਜਲ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਬੂੰਦਾਂ ਪਾਓ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਵਾ ਰੁਪਏ, ਦੂਬ, ਸੁਪਾਰੀ , ਇੱਤਰ ਤੇ ਚੌਲ ਅਸ਼ੋਕ ਜਾਂ ਅੰਬ ਦੇ ਪੰਜ ਪੱਤੇ ਪਾਉ। ਹੁਣ ਇੱਕ ਨਾਰੀਅਲ ਨੂੰ ਲਾਲ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਲਪੇਟੋ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਮੌਲੀ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹੋ, ਫਿਰ ਨਾਰੀਅਲ ਨੂੰ ਕਲਸ਼ ਦੇ ਉੱਪਰ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਕਲਸ਼ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਘੜੇ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਖੋ, ਜੌ ਬੀਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਕਲਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰਣ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਨਰਾਤੇ 2021

  1. ਨਰਾਤੇ ਸ਼ੁਰੂ -7 ਅਕਤੂਬਰ
  2. 9ਵਾਂ ਨਰਾਤਾ -14 ਅਕਤੂਬਰ
  3. 10 ਵਾਂ ਨਰਾਤਾ-15 ਅਕਤੂਬਰ

ਮਾਤਾ ਰਾਣੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪੂਜਾ ਸਮੱਗਰੀ

ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਜਾਂ ਫੋਟੋ, ਸਿੰਦੂਰ, ਕੇਸਰ, ਕਪੂਰ, ਧੂਪ, ਕੱਪੜੇ, ਸ਼ੀਸ਼ਾ, ਕੰਘੀ, ਕੰਗਣ-ਚੂੜੀ, ਸੁਗੰਧਿਤ ਤੇਲ, ਚੌਕੀ, ਚੌਕੀ ਲਈ ਲਾਲ ਕੱਪੜਾ, ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਨਾਰੀਅਲ, ਦੁਰਗਾ ਸਪਤਸ਼ਤੀ ਪੁਸਤਕ, ਅੰਬ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਬੰਦਨਵਾਰ, ਫੁੱਲ, ਦੁਰਵਾ, ਮਹਿੰਦੀ, ਬਿੰਦੀ, ਸਾਬਤ ਸੁਪਾਰੀ , ਹਲਦੀ ਦੀ ਗੰਢ ਅਤੇ ਪਿੱਸੀ ਹੋਈ ਹਲਦੀ, ਪਟਰਾ, ਆਸਣ, ਪੰਜ ਮੇਵੇ, ਘਿਓ, ਲੋਬਾਨ, ਗੁਗਲ, ਲੌਂਗ, ਕਮਲ ਗੱਟਾ, ਕਪੂਰ. ਅਤੇ ਹਵਨ ਕੁੰਡ, ਚੌਂਕੀ, ਰੋਲੀ, ਮੌਲੀ, ਪੁਸ਼ਪਹਾਰ, ਬੇਲਪਾਤਰਾ, ਦੀਪਕ, ਦੀਪਬੱਟੀ, ਨੈਵੇਦਯ, ਸ਼ਹਿਰ, ਖੰਡ, ਪੰਚਮੇਵਾ, ਜਾਇਫਲ, ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀ ਚੁੰਨਰੀ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਚੂੜੀਆਂ, ਵਰਮੀਲੀਅਨ, ਅੰਬ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਲਾਲ ਕੱਪੜੇ, ਰੂੰ ਦੀ ਬੱਤੀਆਂ ਧੂਪ, ਮਾਚਸ, ਮੁਰੱਬਾ, ਸਾਫ਼ ਚੌਲ, ਕੁਮਕੁਮ, ਮੌਲੀ, ਮੇਕਅਪ ਵਸਤੂਆਂ, ਦੀਵਾ, ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਹਾਰ, ਸੁਪਾਰੀ, ਲਾਲ ਝੰਡਾ, ਲੌਂਗ, ਇਲਾਇਚੀ, ਬਤਾਸ਼ੇ ਜਾਂ ਮਿਸਰੀ, ਫਲ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈਆਂ, ਦੁਰਗਾ ਚਾਲੀਸਾ ਅਤੇ ਆਰਤੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ, ਕਲਾਵਾ, ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ, ਹਵਨ ਲਈ ਅੰਬ ਦੀ ਲੱਕੜ, ਜੌਂ ਆਦਿ।

ਨਰਾਤੇ ਦੌਰਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ

  • 9 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਤਵਿੱਕ ਭੋਜਨ ਹੀ ਖਾਓ ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ, ਮਾਂਸ ਮੱਛੀ ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹ ਪਿਆਜ਼, ਲੱਸਣ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਤਾਮਸਿਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਂ ਖਾਓ
  • ਗਰੀਬ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਨਾ ਕਰੋ, ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਾਨ ਆਦਿ ਦਵੋ
  • ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਖੰਡਤ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਾ ਕਰੋ
  • ਨਰਾਤਿਆਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦਾੜੀ , ਵਾਲ ਤੇ ਨੌਂਹ ਨਾ ਕੱਟੋ
  • ਨਰਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਹੀਂ ਸੌਣਾ ਚਾਹੀਦਾ , ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮਾਤਾ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸੈਰ ਕਰਦੀ ਹੈ
  • 9 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਆ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ :ਪਿੱਤਰ ਵਿਸਰਜਨ ਮੱਸਿਆ: ਜਾਣੋ ਪਿੱਤਰ ਪੱਖ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ ਕਿੰਝ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸ਼ਰਾਧ

Last Updated : Oct 7, 2021, 6:45 AM IST

ABOUT THE AUTHOR

...view details