ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ 80 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਣ ਨਾਲ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਉਤਪਾਦਾਂ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਖਦਸ਼ਾ ਹੈ। ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਅਤੇ ਤਤਕਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਰਾਮਦਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸੇ ਮਾਤਰਾ ਲਈ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਬਰਾਮਦਕਾਰਾਂ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਰੁਪਏ ਦੀ ਇਸ ਤਿੱਖੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਾਭਾਂ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੇਲ ਅਤੇ ਈਂਧਨ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਮਿਲਣਾ ਸੀ। ਪੈਟਰੋਲ, ਡੀਜ਼ਲ ਅਤੇ ਜੈੱਟ ਈਂਧਨ ਵਰਗੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਲਣ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ 85 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਦਰਾਮਦ ਤੇਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਿਆ 79.99 ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੰਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੱਚਾ ਤੇਲ, ਕੋਲਾ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਮੱਗਰੀ, ਰਸਾਇਣ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਉਤਪਾਦ, ਬਨਸਪਤੀ ਤੇਲ, ਖਾਦ, ਮਸ਼ੀਨਰੀ, ਸੋਨਾ, ਮੋਤੀ, ਕੀਮਤੀ ਅਤੇ ਅਰਧ-ਕੀਮਤੀ ਪੱਥਰ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਰੁਪਏ 'ਚ ਵੱਡੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਖਰਚ 'ਤੇ ਕੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਆਯਾਤ: ਆਯਾਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਸਮਾਨ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰੁਪਏ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਕਾਰਨ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਿਰਫ਼ ਤੇਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ, ਕੁਝ ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਨ ਵੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
- ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ: ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੁਣ ਹੋਰ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਸੂਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਰ ਡਾਲਰ ਲਈ ਹੋਰ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ, ਸਗੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਕਰਜ਼ੇ ਵੀ ਮਹਿੰਗੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।
- ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ: ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਹੋਰ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
- ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪੈਸਾ ਭੇਜਣਾ: ਗੈਰ-ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਭਾਰਤੀ (ਐਨਆਰਆਈ) ਜੋ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਭੇਜਦੇ ਹਨ, ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਭੇਜਣਗੇ।
ਵਪਾਰ ਘਾਟਾ ਵਧਿਆ: ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਇਸੇ ਮਿਆਦ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 57.55 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧ ਕੇ 66.31 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਮਾਲ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਘਾਟਾ ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ $26.18 ਬਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਜੂਨ 2021 ਵਿੱਚ $9.60 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ 172.72 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਹੈ। ਜੂਨ 'ਚ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਲਗਭਗ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਕੇ 21.3 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਈ। ਕੋਲਾ ਅਤੇ ਕੋਕ ਦਾ ਆਯਾਤ ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ 1.88 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣਾ ਹੋ ਕੇ ਜੂਨ 2022 ਵਿੱਚ $6.76 ਬਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਿਆ।
ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ: ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਚੂਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ 6 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਉੱਪਰ, 7 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਥੋਕ ਮੁੱਲ ਆਧਾਰਿਤ ਸੂਚਕਾਂਕ (ਡਬਲਯੂ.ਪੀ.ਆਈ.) ਦੇ ਵੀ 15 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਉਪਰ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਗਈ ਹੈ।