ਤੇਲੰਗਾਨਾ/ ਹੈਦਰਾਬਾਦ:ਤਿਰੰਗਾ ਝੰਡਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ, ਵਿਲੱਖਣ ਅਤੇ ਵਿਵਿਧ ਰਾਜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਨਕਲਾਬੀ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਨਾਅਰਿਆਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਅਤੇ ਲੜਾਕੂ ਜਜ਼ਬਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਪਿੰਗਲੀ ਵੈਂਕਈਆ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡੇ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਹੈ, ਉਹ ਝੰਡਾ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਵਿਲੱਖਣ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ।
ਪਿੰਗਲੀ ਵੈਂਕਈਆ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਅਗਸਤ, 1876 ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਮਛਲੀਪਟਨਮ ਨੇੜੇ ਭਟਲਾਪੇਨੁਮੁਰੂ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵੈਂਕਈਆ ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਭਗਤ ਸਨ। 19 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਬੋਅਰ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਵੈਂਕਈਆ ਦਾ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ। 1921 ਵਿੱਚ ਬੇਜ਼ਵਾੜਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਵੈਂਕਈਆ ਨੂੰ ਭਗਵੇਂ, ਹਰੇ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਝੰਡਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ।
ਮੂਲ ਤਿਰੰਗੇ ਝੰਡੇ ਨੂੰ 31 ਮਾਰਚ ਅਤੇ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1921 ਦਰਮਿਆਨ ਬੇਜ਼ਵਾੜਾ ਵਿਖੇ ਹੋਈਆਂ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਾਂਗਰਸ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੀ। ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਸਤੂਰਬਾ ਗਾਂਧੀ, ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ, ਮੋਤੀ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ, ਬਾਬੂ ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ, ਸੀ ਰਾਜਗੋਪਾਲਾਚਾਰੀ ਅਤੇ ਤੰਗਤੂਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਪਿੰਗਲੀ ਵੈਂਕਈਆ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਤਿਰੰਗੇ ਝੰਡੇ ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਗਭਗ 30 ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਬਣਾਏ ਸਨ।
ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਅਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਪੱਕੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਵੈਂਕਈਆ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਝੰਡਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1916 ਵਿੱਚ ਏ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਲੈਗ ਫਾਰ ਇੰਡੀਆ ਨਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ। ਉਸਨੇ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ 24 ਮਾਡਲ ਝੰਡੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤੇ। 1921 ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਝੰਡਿਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ 30 ਮਾਡਲ ਝੰਡੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਏਆਈਸੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਦੌਰਾਨ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਭੇਂਟ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਵੈਂਕਈਆ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਮਾਡਲ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੈਂਕਈਆ ਨੂੰ ਕਈ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਸਫੈਦ ਰੰਗ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਲਾਲਾ ਹੰਸਰਾਜ ਨੇ ਚਰਖਾ ਜੋੜਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਾਂਧੀ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਏ।
ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਵੇਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਬੇਜ਼ਵਾੜਾ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਏਆਈਸੀ ਕਮੇਟੀ ਇਸ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੀ। ਪਰ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਦੇਰੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਵੈਂਕਈਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਵੈਂਕਈਆ ਦੇ ਝੰਡੇ ਨੇ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਜਗਾਇਆ। 1931 ਵਿੱਚ, ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਝੰਡੇ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੱਤੀ।