ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ :ਸਾਡੀ ਹਿੰਦੂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਰਥ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਕਾਨ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਚੇਤਨਾ (ਇਸਕੋਨ) ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਵੱਡੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਫਲੋਰੀਡਾ ਦੇ ਬੀਚ 'ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਸੈਂਕੜੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਇਸ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
ਸਾਡੇ ਧਰਮ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਜਗਨਨਾਥ ਰਥ ਯਾਤਰਾ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਆਪਣੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ (ਵਿਸ਼ਿਆਂ) ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਰੱਥ ਖਿੱਚਣ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਕਈ ਜਨਮਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ-ਦਰਦ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ 100 ਯੱਗ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਪੁੰਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ
ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ 15 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਦੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਗਵਾਨ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੇਠ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ, ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ, ਭੈਣ ਸੁਭਦਰਾ ਅਤੇ ਭਰਾ ਬਲਰਾਮ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲਿਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ 15 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਇਕਾਂਤ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਜਗਨਨਾਥ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਬਲਰਾਮ ਜੀ ਅਤੇ ਭੈਣ ਸੁਭੱਦਰਾ ਨੂੰ ਰਤਨਾਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਉਤਾਰ ਕੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੰਡਪ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 108 ਕਲਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਪੂਰਨਿਮਾ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾੜ੍ਹਾ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਕੇ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅਸਾਧ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਦੂਜੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਭੈਣ ਸੁਭਦਰਾ ਦੇ ਨਾਲ ਰੱਥ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ 20 ਜੂਨ 2023 ਨੂੰ ਕੱਢੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਅਸਾਧ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਦੂਜੀ ਤਰੀਕ 19 ਜੂਨ, 2023 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 11.25 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ 20 ਜੂਨ, 2023 ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 01.07 ਵਜੇ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 20 ਜੂਨ ਤੋਂ ਹੀ ਰਥ ਯਾਤਰਾ ਮੇਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਰਥ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਓਡੀਸ਼ਾ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਝਾਰਖੰਡ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਮੇਲੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਮੇਲੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
