ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਸ. ਬਾਦਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰਦਰਾਜ ਰਾਜਸੀ ਆਗੂ ਹਨ (S. Badal is veteran most leader of India) ਤੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਂ ਬਣੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ 2022 ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਘਾਲਣਾਵਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਿਕਰ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸ਼ਾਇਦ ਨਾਇਨਸਾਫੀ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ ਹਨ ਬਾਦਲ (Badal is a banyan tree of politics) ਸ਼ਿੱਖ ਆਗੂ (Sikh Leader) ਵੀ ਹਨ ਸ. ਬਾਦਲ।
ਨਿਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ:
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ, ਅਸਲੀ ਨਾਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ, (ਜਨਮ 8 ਦਸੰਬਰ, 1927, ਪਿੰਡ ਅਬੁੱਲ ਖੁਰਾਣਾ ਨੇੜੇ ਫਰੀਦਕੋਟ, ਭਾਰਤ), ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜੋ (1996-2008) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖ- ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ, ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰਿਤ ਖੇਤਰੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (SAD) ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ (ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ) ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ (1970-71, 1977-80, 1997-2002, 2007-12, ਅਤੇ 2012-17)। ਉਹ 1947 ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਚੁਣੇ ਗਏ। 1957 ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ। ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਮਤਭੇਦਾਂ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਟੀ ਛੱਡ ਕੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਹਲਕਾ ਲੰਬੀ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜਦੇ ਹਨ।
ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ:
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦਾ ਜਨਮ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੀ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਲਾਹੌਰ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ) ਦੇ ਫਾਰ ਮੈਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸ੍ਰੀ ਮਤੀ ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਤੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਬੇਟਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੇਟੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕੈਰੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬੇਟੇ ਆਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਹੋਇਆ।
ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਫਰ:
1967 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਾਦਲ ਨੇ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਉਹ 1969 ਵਿੱਚ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ ਅਤੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਾਰਟੀ ਆਪਸੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਘਿਰ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਕੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਦਲ ਨੂੰ 1969 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2012 ਤੱਕ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ-ਇਕੋ-ਇਕ ਅਪਵਾਦ 1992 ਵਿਚ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਸੂਬਾਈ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕੀਤਾ ਸੀ-ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਜਿਹੇ ਦੌਰ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਜ ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਸੀ। 1977 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਲੋਕ ਸਭਾ (ਸੰਸਦ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ) ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਬਾਦਲ ਦਾ ਕੌਮੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸੰਖੇਪ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਣ। ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਦੂਜਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
ਅੰਦੋਲਨ:
ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ 1975-77 ਦੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਖਿੱਚ ਸਮੇਤ ਕਈ ਵਾਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਡੱਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਲਈ ਸਿੱਖ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵਧੇਰੇ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਕੱਟੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਬਾਦਲ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਰਿਆਈ ਪਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਗੁਆਂਢੀ ਸੂਬੇ ਹਰਿਆਣਾ ਵੱਲ ਮੋੜਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਾਰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਪੰਨੇ ਪਾੜ ਦਿੱਤੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗ ਲਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1985 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ਵਾਪਸ ਜਿੱਤ ਲਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਪਾਰਟੀ ਮੈਂਬਰ, ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬਰਨਾਲਾ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ।