ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਾਰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਗਰਮੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਗਰਮੀ ਵਿਚਾਲੇ ਇੱਕ ਰਾਹਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਲ ਮਾਨਸੂਨ 10 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ (monsoon is expected to arrive in the country earlier) ਹੈ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਿਕ 20 ਤੇ 21 ਮਈ ਦਰਮਿਆਨ ਮਾਨਸੂਨ ਕੇਰਲ ਤੱਟ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਿਆ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਦੂਜਿਆ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੀਂਹ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:ਬੰਦੀ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਲਈ ਟਾਵਰ ’ਤੇ ਚੜ੍ਹੇ ਭਾਈ ਬਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ
ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (Meteorological Department) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਵਾਰ ਮੌਨਸੂਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸੰਭਵਨਾ ਹੈ ਤੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਨਸੂਨ 'ਆਮ' ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਆਈਐਮਡੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੂਨ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਮੌਸਮੀ ਬਾਰਸ਼ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਔਸਤ ਦੇ 96% ਤੋਂ 104% ਦੀ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਆਮ ਮਾਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਾਤਰਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਔਸਤ ਦੇ 99% ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਈਐਮਡੀ (Meteorological Department) ਨੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਵੇਗੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ, ਜੋ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੋਂ ਘੱਟ ਵਰਖਾ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਵਰਖਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਵਰਖਾ ਦੇ 74.9% ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਆਈਐਮਡੀ ਦੇ ਡੀਜੀ ਡਾਕਟਰ ਐਮ ਮਹਾਪਾਤਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਈਐਮਡੀ ਮਈ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਲਈ ਇੱਕ ਅੱਪਡੇਟ ਪੂਰਵ ਅਨੁਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰੇਗਾ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਰਖਾ ਵੰਡ ਪੈਟਰਨ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਖੁਸ਼ਕ ਮਾਨਸੂਨ 'ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਤਾ' ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਈਐਮਡੀ ਦੁਆਰਾ ਗਣਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਵੀਂ ਆਲ-ਭਾਰਤ ਲੰਬੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਔਸਤ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੁਣ 1971-2020 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 87 ਸੈਂ.ਮੀ. ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ 1971-2021 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਸਧਾਰਣ ਬਾਰਿਸ਼ ਮਾਪਦੰਡ '868.6 ਮਿਲੀਮੀਟਰ' ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਦੇ ਮਾਪ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
ਭਾਰਤ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ (ਆਈ.ਐੱਮ.ਡੀ.) (Meteorological Department) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਮ੍ਰਿਤੁੰਜੇ ਮਹਾਪਾਤਰਾ ਨੇ ਇੱਥੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ ਇਹ ਨਵਾਂ ਮਾਪਦੰਡ ਲਗਭਗ 87 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1961-2010 ਦੇ ਬਾਰਸ਼ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਗਿਣਿਆ ਗਿਆ ਪਿਛਲੀ 88 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਹੈ।
'ਆਮ' ਵਰਖਾ ਜਾਂ LPA ਹਰ 10 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਅੱਪਡੇਟ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਐਲਪੀਏ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ 2018 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਬਾਰਸ਼ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ 1951-2001 ਦੇ ਐਲਪੀਏ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਮੋਹਪਾਤਰਾ ਨੇ ਔਸਤ ਵਰਖਾ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸੁੱਕੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਬਹੁ-ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੀ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬਾਰਸ਼ ਦੀ ਗਿੱਲੀ ਮਿਆਦ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ 1971-80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਖੁਸ਼ਕ ਦੌਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮਹਾਪਾਤਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2011-20 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਲਈ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮੌਨਸੂਨ ਵਰਖਾ ਦੀ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਔਸਤ ਲੰਬੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਔਸਤ ਤੋਂ 3.8 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਗਲਾ ਦਹਾਕਾ, 2021-30 ਆਮ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ 2031-40 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ 703 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ 4,132 ਰੇਨ ਗੇਜ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨਵੀਂ ਆਮ ਬਾਰਸ਼ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਦਰਮਿਆਨੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਵਰਖਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਵੱਡਾ ਫੈਸਲਾ, ਡਬਲ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ’ਚ ਚੱਲਣਗੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ
