ਸੂਰਜ ਦੇ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਨੂੰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋਤਿਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਸੂਰਜ ਧਨੁ ਰਾਸ਼ੀ ਤੋਂ ਸ਼ਨੀ ਦੇਵ ਦੇ ਮਕਰ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਦੇ ਮਕਰ ਰਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਦਿਨ, ਸੂਰਜ ਉੱਤਰਾਯਨ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 14 ਅਤੇ 15 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ 14 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਰਾਤ 8.57 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ 15 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 6 ਵਜੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ। Makar Sankranti 2023 .
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਉੱਤਰਾਯਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਗਊਆਂ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤੀਰਥ, ਨਦੀ ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਕੇ ਦਾਨ-ਪੁੰਨ ਕਰ ਕੇ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਸੰਗਮ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਫਲ ਮੁਕਤੀ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਦਿਨ, ਗੰਗਾ ਜੀ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੇ ਅਤੇ ਭਗੀਰਥ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਪਿਲ ਮੁਨੀ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਰਾਹੀਂ ਸਾਗਰ ਚਲੇ ਗਏ।ਇਸ ਲਈ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਿਨ ਗੰਗਾਸਾਗਰ ਮੇਲਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
ਸੁੱਖ-ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ:- ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਮਕਰ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠ ਕੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਉਪਾਅ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਧਨ ਦੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਵੀ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਭਾਂਡੇ 'ਚ ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਉਸ 'ਚ ਲਾਲ ਫੁੱਲ, ਲਾਲ ਚੰਦਨ, ਤਿਲ ਆਦਿ ਪਾਓ ਅਤੇ 'ਓਮ ਘ੍ਰਿਣੀ ਸੂਰਯਾਯ ਨਮਹ' ਮੰਤਰ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਅਰਗਿਆ ਕਰੋ।