ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਾਅਵੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਦੀ ਫ਼ੌਜੀ ਤਾਕਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਯੂਕਰੇਨ ਕਿਤੇ ਵੀ ਖੜ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਾਟੋ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਨਾਟੋ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਬੈਠਕ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨਗੇ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਮਦਦ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਅੱਜ ਨਾਟੋ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਵੈਸੇ ਵੀ, ਯੂਕਰੇਨ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਾਟੋ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਹੈ।
ਹੁਣ ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿਚਾਲੇ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਕਿਉਂ ਆਈ ਹੈ। ਕੀ ਇਸ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਟਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ? ਕੀ ਰੂਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਾਂ ਫਿਰ ਰੂਸ ਦੀ ਕੋਈ ਮਜਬੂਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸਭ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ (ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ) ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਰ 1990 ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਕਰੇਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਰੂਸ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਦੋਂ ਰੂਸ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਕਾਫੀ ਵਿਗੜ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਰੂਸ ਨੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਪਣੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਲਈ। ਉਸਦੀ ਫੌਜੀ ਤਾਕਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। 1990 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਰੂਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਸਮੇਤ ਰੂਸ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਨਾਟੋ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਨਾਟੋ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਉੱਤਰੀ ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਸੰਧੀ ਸੰਗਠਨ। ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸੰਗਠਨ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1949 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਦੇ 30 ਦੇਸ਼ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਨਾਟੋ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ। ਨਾਟੋ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਹਮਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਮੈਂਬਰ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Russia-Ukraine War: ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਤੇ ਰੂਸ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦੈ ਵੱਡਾ ਅਸਰ
ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਟੋ ਰਾਹੀਂ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਗਠਨ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਣਨੀਤੀਕਾਰਾਂ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਵੀ ਨਾਟੋ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਾਟੋ ਰੂਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਰੂਸ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਵੇਗੀ।
ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਰੂਸ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੇਗਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਤਾਕਤ ਉਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਯੂਕਰੇਨ ਖੁਦ ਵੀ ਨਾਟੋ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਕਿਸੇ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨਾ, ਇਹ ਯੂਕਰੇਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਉਸਦੇ ਲੋਕ ਕਰਨਗੇ। ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਪਰ, ਰੂਸ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਤ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਸ ਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਆ ਵਿਰੁੱਧ ਜੰਗ ਛੇੜ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਦੋ ਖੇਤਰਾਂ ਅਬਖਾਜ਼ ਅਤੇ ਓਸੇਟੀਆ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉੱਥੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। 2014 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੀਮੀਆ ਨੂੰ ਮਿਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਰੂਸੀ ਸਮਰਥਿਤ ਆਬਾਦੀ ਕ੍ਰੀਮੀਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਡੋਂਟਸਕ ਅਤੇ ਲੁਗਾਂਸਕ ਰੂਸ ਪੱਖੀ ਹਨ। ਹੁਣ ਰੂਸ ਨੇ ਇੱਥੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨਾਗਰਿਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੂਸ ਪੱਖੀ ਹਨ। ਰੂਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਖੇਤਰ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਦਾ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰੂਸ ਦੀ ਮਨਮਾਨੀ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ੇਲੇਨਸਕੀ 2019 ਤੋਂ ਨਾਟੋ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੂਸ ਇਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਜੇਕਰ ਪੁਤਿਨ ਨਾਟੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦਖ਼ਲ ਦੇਵੇਗਾ: ਬਾਈਡੇਨ
ਯੂਕਰੇਨ ਦਾ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਬੇਲਾਰੂਸ ਵੀ ਰੂਸ ਦਾ ਸਮਰਥਕ ਹੈ। ਰੂਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਫੌਜੀ ਯੁੱਧ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਇੱਥੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਰੂਸ ਦਾ ਡਰ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇਸਟੋਨੀਆ, ਲਾਤਵੀਆ ਅਤੇ ਲਿਥੁਆਨੀਆ ਵਿੱਚ ਨਾਟੋ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੈਨਿਕ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਰੂਸ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।
ਗੈਸ ਦੀ 'ਰਾਜਨੀਤੀ' ਵਿੱਚ ਪਿਛੜਿਆਂ ਅਮਰੀਕਾ
ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਗੈਸ ਹੈ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2014 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਰੂਸ ਵਿਰੋਧੀ ਸਟੈਂਡ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਰੂਸ ਨੇ ਕ੍ਰੀਮੀਆ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ। ਦਰਅਸਲ, ਰੂਸ ਆਪਣੀ ਗੈਸ ਯੂਰਪ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਦਾ ਹੈ। ਰੂਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਗੈਸ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਪਾਈਪਾਂ ਵਿਛਾਉਣੀਆਂ ਪਈਆਂ। ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।