ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਡੈਸਕ :14 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 4 ਜੰਗਾਂ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ 1947 ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਜੰਗ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਜੰਗ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੂਜੀ 1965, ਤੀਜੀ 1971 ਦੀ ਜੰਗ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇਖੀ। ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦੋ ਹਿੱਸੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ।
ਚੌਥੀ ਅਤੇ ਆਖ਼ਰੀ ਜੰਗ ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਜਿਸ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੋਖੇ ਨਾਲ ਕਾਰਗਿਲ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਮੁੜ ਇਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਗੁਪਤ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੜ੍ਹਤ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਬਹਾਦਰਾਂ ਨੇ ਅਸੰਭਵ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹਾਰ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਜੰਗ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਸਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ, ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ ਹਾਰ, ਅੱਜ ਕਾਰਗਿਲ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਜਾਣੋ...
ਪਾਕਿ ਦੇ ਧੋਖੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਿਆ ਅਤੇ ਦਿੱਤੀ ਮਾਤ: ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 8 ਮਈ, 1999 ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਾਰਗਿਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਚਰਵਾਹਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਚਰਵਾਹਿਆਂ ਨੇ ਇਹ ਗੱਲ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਦੱਸੀ। ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ 'ਚ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ।
ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਦਰਅਸਲ, ਪਾਕਿ ਦੀ ਚਾਲ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਜਨਰਲ ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ਼ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗਿਣਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਉੱਥੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਗਸ਼ਤ ਲਈ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਖੇਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 1-ਡੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਰਸਤਾ ਕਾਰਗਿਲ ਤੋਂ ਲੱਦਾਖ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਤਾ ਫੌਜ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਪਲਾਈ ਰੂਟ ਹੈ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ 'ਤੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਜਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਫ਼ੌਜ ਲਈ ਸਪਲਾਈ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ।
ਇਸ ਸੁੰਨਸਾਨ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਪਾਕਿ ਫੌਜ ਨੇ ਇੱਥੇ ਘੁਸਪੈਠ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਟੀਚਾ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਇਕ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖਾ ਕੰਮ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਜਿਹਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਲਗਭਗ 18,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ। ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਇਕ ਵੱਡਾ ਮੋੜ ਸੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮਨਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਲਈ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਆਇੰਟ 4965, ਫਿਰ ਸੈਂਡੋ ਟਾਪ, ਜ਼ੁਲੂ ਸਪੁਰ, ਟ੍ਰਾਈਜੰਕਸ਼ਨ ਸਭ ਭਾਰਤੀ ਰੇਂਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆ ਗਏ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੋ ਹੋਇਆ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਅੱਜ ਵੀ ਸਲਾਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਕਾਰਗਿਲ ਟਾਈਮ ਲਾਈਨ, ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਉਹ 60 ਦਿਨ
- 3 ਮਈ, 1999:ਚਰਵਾਹੇ ਕਾਰਗਿਲ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਭਦੇ ਹਨ। ਫੌਜ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ।
- 5 ਮਈ 1999:ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨ ਉੱਥੇ ਭੇਜੇ ਗਏ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜ ਭਾਰਤੀ ਜਵਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।
- 9 ਮਈ 1999: ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਕਾਰਗਿਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਅਸਲਾ ਡਿਪੂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਭਾਰੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ।
- 10 ਮਈ 1999: ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਦੇ ਪਾਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਦ੍ਰਾਸ ਅਤੇ ਕੱਸਰ ਸੈਕਟਰਾਂ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠ ਕੀਤੀ।
- 10 ਮਈ 1999: ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ' ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਗਿਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਘੁਸਪੈਠ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- 26 ਮਈ 1999:ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ' ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੀ। ਨੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਕਰਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਘੁਸਪੈਠੀਆਂ ਦਾ ਖਾਤਮਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
- 1 ਜੂਨ 1999: ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਾਈਵੇਅ 1 ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਜੰਗ ਛੇੜਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ।
- 5 ਜੂਨ, 1999: ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦੇ ਸਬੂਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ।
- 9 ਜੂਨ 1999: ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਬਟਾਲਿਕ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।
- 13 ਜੂਨ 1999: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇਕ ਕਦਮ ਪਿੱਛੇ ਹਟਦਿਆਂ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਤੋਲੋਲਿੰਗ ਚੋਟੀ 'ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਕਾਰਗਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
- 20 ਜੂਨ 1999: ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।
- 4 ਜੁਲਾਈ 1999: ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।
- 5 ਜੁਲਾਈ 1999: ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਾਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਾਰਗਿਲ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।
- 12 ਜੁਲਾਈ 1999:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- 14 ਜੁਲਾਈ 1999:ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਫੌਜ ਦੇ 'ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿਜੇ' ਨੂੰ ਸਫ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।
- 26 ਜੁਲਾਈ 1999: ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਲੜਾਈ 2 ਮਹੀਨੇ, ਤਿੰਨ ਹਫ਼ਤੇ, 85 ਦਿਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੱਲੀ ਅਤੇ ਆਖਰਕਾਰ ਇਸ ਦਿਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ।
ਜਦੋਂ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਝਟਕਾ ਦਿੱਤਾ: ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਦਾ ਇੱਕ ਕਿੱਸਾ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਜਦੋਂ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਨਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੱਸ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰੋ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮਝ ਆਇਆ, ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਨਾਂ 'ਚ ਗੂੰਜ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਦੰਗ ਰਹਿ ਗਏ। ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਫੋਨ 'ਤੇ ਗੱਲ ਵਧਾ ਕੇ ਕਿਹਾ ਮੀਆਂ ਸਾਹਬ! ਤੁਸੀਂ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਡਟ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹੇ ਹੋ, ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕਰੋਗੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਛੱਡਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰੋ।
ਕਾਰਗਿਲ ਦੇ ਹੀਰੋਜ਼ ਕੈਪਟਨ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਅਤੇ ਗੁੰਜਨ ਸਕਸੈਨਾ: ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਚੰਗਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਰਗਿਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕੈਪਟਨ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਦਾ ਨਾਂ ਬੁੱਲਾਂ 'ਤੇ ਨਾ ਆਵੇ। ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸ਼ੇਰ ਕਾਰਗਿਲ ਦੇ ਹੀਰੋ ਕੈਪਟਨ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਨੇ ਕਾਰਗਿਲ ਦੇ ਪੰਜ ਅਹਿਮ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਉਣ 'ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਗਿਰਧਾਰੀ ਲਾਲ ਬੱਤਰਾ ਵਿਕਰਮ ਦੀ ਨਿਡਰ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਪੁਆਇੰਟ 5140 ਨੂੰ ਪਾਕਿ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਰੇਡੀਓ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਕਮਾਂਡ ਪੋਸਟ- 'ਯੇ ਦਿਲ ਮਾਂਗੇ ਮੋਰ' ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਤਤਕਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਨੇ ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸ਼ਹੀਦ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਾ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦੇ। ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਗੰਜਨ ਸਕਸੈਨਾ ਨੇ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ਚੀਤਾ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਉਡਾਇਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਦਰਾਸ ਅਤੇ ਬਟਾਲਿਕ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਜ਼ਖਮੀ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕ ਲਗਾਤਾਰ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰਾਂ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਗੁੰਜਨ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਵੀ ਦਾਗੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਖੁੰਝ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਬਚ ਗਈ। ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹਥਿਆਰ ਦੇ ਗੁੰਜਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਈ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਛੁਡਵਾਇਆ। ਗੁੰਜਨ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਸ਼ੌਰਿਆ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਨਾਲ ਜੁੜੇ 10 ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਖੁਲਾਸੇ
- ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ISI ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਾਹਿਦ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਨੇ ਖੁਦ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਅਜ਼ੀਜ਼ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਲੜਾਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਿਯਮਿਤ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਲੜੀ ਸੀ।
- ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਤਕਾਲੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਜਨਰਲ ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ਼ ਨੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਵਿੱਚ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਪਾਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਰੀਬ 11 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਜਕਰੀਆ ਮੁਸਤਕਰ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਵੀ ਰਾਤ ਕੱਟੀ ਸੀ।
- ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਸੀ, ਜੋ ਉਮੀਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਹਾਰ ਦੇ ਡਰੋਂ ਕੰਬਦੇ ਹੋਏ ਮੁਸ਼ੱਰਫ਼ ਨੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ।
- ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ 1998 ਤੋਂ ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ 'ਚ ਸੀ। ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ 5000 ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਰਗਿਲ 'ਤੇ ਮਾਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਸੀ।
- ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਇਸ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੂਚਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਦਾ ਸਾਥ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
- ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਖਬਾਰ ਮੁਤਾਬਕ ਨਵਾਜ਼ ਸ਼ਰੀਫ ਨੇ ਮੰਨਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਲਈ ਤਬਾਹੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ 1965 ਅਤੇ 1971 ਦੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 2700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੈਨਿਕ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਸਨ।
- ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਮਿਗ-27 ਅਤੇ ਮਿਗ-29 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਜੰਗ ਵਿਚ ਮਿਗ-27 ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਬੰਬ ਸੁੱਟੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਪਾਕਿ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਾਰਗਿਲ 'ਚ ਮਿਗ-29 ਕਾਫੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਈ ਠਿਕਾਣਿਆਂ 'ਤੇ ਆਰ-77 ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ ਗਈਆਂ।
- ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ 3 ਦਿਨ ਬਾਅਦ 8 ਮਈ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਨੇ ਫੌਜ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਕਰੀਬ 300 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਸੀ।
- ਕਾਰਗਿਲ ਦੀ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 16000 ਤੋਂ 18000 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਟੇਕ ਆਫ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰੀਬ 20,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਉੱਡਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਨੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਘਣਤਾ 30% ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪਾਇਲਟ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦਮ ਘੁੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਕਰੈਸ਼ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵੱਲੋਂ ਤੋਪਖਾਨੇ ਤੋਂ 2,50,000 ਗੋਲੇ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਦਾਗੇ ਗਏ। 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੋਪਖਾਨੇ, ਮੋਰਟਾਰ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰਾਂ ਨੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 5,000 ਬੰਬ ਦਾਗੇ। ਲੜਾਈ ਦੇ ਨਾਜ਼ੁਕ 17 ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਹਰ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੀ ਬੈਟਰੀ ਤੋਂ ਔਸਤਨ ਇੱਕ ਰਾਊਂਡ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਅਜਿਹੀ ਲੜਾਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਇਕ ਦੇਸ਼ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਫੌਜ 'ਤੇ ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੰਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਹਰਿਆਣਾ ਦਾ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦਾ ਜਵਾਨ, ਜੋ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ 'ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਸ਼ਹੀਦ
