ਸ਼ਿਮਲਾ:22 ਜਨਵਰੀ 2024 ਨੂੰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਲਾਲਾ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਗਲਿਆਰਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਦਹਿਲੀਜ਼ ਤੱਕ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਲਈ ਲੰਬੀ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਗਈ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਸਥਾ, ਧਰਮ, ਆਸਥਾ ਜਾਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਪਹਿਲੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਇਸ 'ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ। ਆਸਥਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਾਅ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਦਾ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਆਸਥਾ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਕਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਰਾਮ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭਾਈਵਾਲ ਕਹਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਫੜ ਲਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁੜ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ। ਸਿਆਸੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰਾਮ ਜਾਂ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਵਿੱਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ? ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਦੋਂ ਹੋਈ?
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਏਜੰਡੇ 'ਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ? ਇਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਨੀਂਹ 35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੀ ਗਈ ਪਾਲਮਪੁਰ 'ਚ ਰੱਖੀ ਗਈ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਨੀਂਹ-ਪਾਲਮਪੁਰ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੂਗਲ ਦੀ ਮਦਦ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਹ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਾਂਗੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।ਭਾਜਪਾ ਨੇ 1989 ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1989 ਵਿੱਚ, 1989 ਵਿੱਚ, 9, 10 ਅਤੇ 11 ਜੂਨ ਨੂੰ ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਹੋਈ। ਜਿੱਥੇ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਕੌਮੀ ਕਾਰਜਕਾਰਨੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਤਤਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਿਸ 'ਚ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ, ਵਿਜੇਰਾਜੇ ਸਿੰਧੀਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤਾ ਕੁਮਾਰ ਸਮੇਤ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਇਸ ਬੈਠਕ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਯੁੱਧਿਆ 'ਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਾਲਮਪੁਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 11 ਜੂਨ 1989 ਨੂੰ ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਦਾ ਮੰਚ ਸੰਚਾਲਨ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਇਕ ਰਾਧਾ ਰਮਨ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਜੋ ਉਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਏਜੰਡੇ 'ਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ? ਇਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਨੀਂਹ 35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੀ ਗਈ "1989 ਵਿੱਚ, ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰਜਕਾਰਨੀ ਦਾ ਇਜਲਾਸ 9, 10 ਅਤੇ 11 ਜੂਨ ਨੂੰ ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਾਰਜਕਾਰਨੀ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ। 11 ਜੂਨ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ ਸੀ। ਪਾਲਮਪੁਰ ਦੇ ਗਾਂਧੀ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਜਿਸ 'ਚ ਨਾ ਸਿਰਫ ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰ ਸਗੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਵੀ ਆਪਣੀ ਨੀਂਦ ਤਿਆਗ ਕੇ ਉਥੇ ਪਹੁੰਚੇ।ਮੈਂ ਸਟੇਜ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਲੋਕ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਗਏ। ਉਹ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਨੱਚਣ ਅਤੇ ਗਾਉਣ ਲੱਗੇ। ਉਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।'' - ਰਾਧਾ ਰਮਨ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਸਾਬਕਾ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼।
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਏਜੰਡੇ 'ਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ? ਇਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਨੀਂਹ 35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੀ ਗਈ ਭਾਜਪਾ 2 ਸੀਟਾਂ ਤੋਂ 85 ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀ -ਇਹ 1989 ਦਾ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਪਾਲਮਪੁਰ ਸੰਮੇਲਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਹਿੰਦੂ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਵੱਲੋਂ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦਾ ਝੰਡਾ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਜਪਾ ਨੇ 1989 ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪੂਰਕ ਜਾਪਦੇ ਸਨ। ਪਾਲਮਪੁਰ ਸੰਮੇਲਨ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 5 ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ 'ਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਸਨ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਚੋਣ ਮਨੋਰਥ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚੁੱਕਿਆ। ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਅਟਲ-ਅਡਵਾਨੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰਹਿੱਟ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ 1989 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਆਏ ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ 85 ਸੀਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ, 1984 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਸਿਰਫ਼ 2 ਸੀਟਾਂ ਹੀ ਜਿੱਤ ਸਕੀ ਸੀ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਵਧਦੇ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਟ੍ਰੇਲਰ ਸੀ। ਪੂਰੀ ਤਸਵੀਰ ਆਉਣੀ ਬਾਕੀ ਸੀ।
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਏਜੰਡੇ 'ਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ? ਇਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਨੀਂਹ 35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੀ ਗਈ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਲਈ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ -1990 ਤੱਕ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮਤੇ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਟੀਚਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਦਾ ਲਾਭ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1989 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ 25 ਸਤੰਬਰ 1990 ਨੂੰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸੋਮਨਾਥ ਤੋਂ ਅਯੁੱਧਿਆ ਤੱਕ 10,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਗੁਜਰਾਤ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੋਈ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ਪੁੱਜਣੀ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਤਤਕਾਲੀ ਲਾਲੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਯਾਦਵ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਡਵਾਨੀ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ 'ਤੇ ਬ੍ਰੇਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 5 ਦਸੰਬਰ 1992 ਦਾ ਦਿਨ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੁੜ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਦਿਤ ਢਾਂਚਾ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
"11 ਜੂਨ, 1989 ਨੂੰ ਪਾਲਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਤਾਕਤ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। ਲਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਡਵਾਨੀ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੜਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਸਦ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤ ਤੱਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਇਆ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਵੀ ਰਾਮ ਮੰਦਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਮੋਹਰ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਤਿਆਰ ਹੈ। - ਸ਼ਾਂਤਾ ਕੁਮਾਰ, ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ, ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼
ਕੇਂਦਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਜਾਂ ਤੱਕ ਸਰਕਾਰਾਂ - ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਭਾਜਪਾ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਦਮ ਵਧਾਉਂਦੀ ਰਹੀ। ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚੋਣ ਮਨੋਰਥ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ, ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ 1989 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 85 ਸੀਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਅਤੇ 1990 ਤੱਕ, ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਤਿੰਨ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਮਾਰਚ 1990 ਵਿੱਚ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ।ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੂੰਜੀ ਲਾਇਆ ਕਿ ਹਰ ਚੋਣ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਗ੍ਰਾਫ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ। 1991 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 120 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਭਾਜਪਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਵਿਰੋਧੀ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ ਅਤੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ 1996 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 161 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। ਸਮਾਂ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸਰਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ 13 ਦਿਨ ਹੀ ਚੱਲੀ। 1998 ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ 182 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਮੁੜ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। ਇਸ ਵਾਰ ਸਰਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ 13 ਮਹੀਨੇ ਹੀ ਚੱਲ ਸਕੀ। ਦੋਵੇਂ ਵਾਰ ਬਹੁਮਤ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੀ ਭਾਜਪਾ ਨੇ 1999 ਵਿੱਚ 182 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਭਾਜਪਾ ਕੋਲ ਬਹੁਮਤ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਪੂਰੇ 5 ਸਾਲ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਈ, ਉਹ ਵੀ 26 ਪਾਰਟੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ। ਅਜਿਹੀ ਮਿਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਧਰੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ।
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਏਜੰਡੇ 'ਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ? ਇਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਨੀਂਹ 35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੀ ਗਈ 10 ਸਾਲ ਦਾ ਸੋਕਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮੋਦੀ ਰਾਜ - 2004 ਵਿੱਚ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਦਾ ਸ਼ਾਈਨਿੰਗ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਫੇਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ 138 ਸੀਟਾਂ ਤੱਕ ਸਿਮਟ ਕੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 145 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। 2009 'ਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਹੋਰ ਡਿੱਗ ਗਈ। ਪਾਰਟੀ 116 ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਡਿੱਗ ਗਈ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 206 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਗਠਜੋੜ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2014 ਵਿੱਚ, ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਮੋਦੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 282 ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਬੰਪਰ ਜਿੱਤ ਦੇ ਨਾਲ ਪੂਰਨ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। 2019 ਤੱਕ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਜਿੱਤ ਵੱਡੀ ਹੋ ਗਈ। ਫਿਰ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀਟਾਂ 'ਤੇ ਕਮਲ ਜਿੱਤ ਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ।
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ- ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਦੇਖੇ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਜਾਂ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਤੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟੀ। ਇਸ ਦਾ ਅਕਸ ਹਿੰਦੂਤਵ ਪਾਰਟੀ ਵਾਲਾ ਬਣਨ ਲੱਗਾ, ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਕਦੇ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟੀ। ਪਾਲਮਪੁਰ ਸੈਸ਼ਨ 'ਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਾ ਪਾਸ ਹੋਣਾ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਸਫਰ 'ਚ ਮੀਲ ਦਾ ਪੱਥਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਵਾਦੀ, ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ, ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਹਿੰਦੂਤਵੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਿੱਤੀ। ਜਿਸ ਨੇ 80ਵਿਆਂ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਅੱਜ ਭਾਜਪਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ ਅੱਜ ਭਾਜਪਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ
ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ‘ਸੁਪਰੀਮ’ ਫੈਸਲਾ: ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰੱਥ ਯਾਤਰਾ, ਬਾਬਰੀ ਢਾਹੁਣ, ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਅਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ‘ਸੁਪਰੀਮ’ ਫੈਸਲਾ ਵੀ ਆਇਆ। ਜਿਸ ਨੇ 35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਲਮਪੁਰ ਸੰਮੇਲਨ 'ਚ ਰੱਖੇ ਗਏ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਨੀਂਹ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ 'ਚ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਹੁਣ ਅਯੁੱਧਿਆ 'ਚ ਰਾਮ ਮੰਦਿਰ ਬਣ ਕੇ ਤਿਆਰ ਹੈ ਅਤੇ 22 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਸੰਸਕਾਰ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਪਰ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਪ੍ਰਾਣ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਦੇ ਕਰੀਬ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਫਿਰ ਤੋਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਦੌਰ 'ਚ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਗੂੰਜ ਨਵੇਂ ਨਾਅਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਿਆਸੀ ਅਖਾੜੇ 'ਚ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਕਿਸ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ? ਫਿਲਹਾਲ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਸਿਆਸੀ ਪੰਡਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਏਜੰਡੇ 'ਚ ਕਦੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ? ਇਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦੀ ਨੀਂਹ 35 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਧਨੰਜੈ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ "ਪਾਲਮਪੁਰ ਸੰਮੇਲਨ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਫ਼ਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੜਾਅ ਹੈ। ਪਾਲਮਪੁਰ ਸੰਮੇਲਨ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨੀਤੀ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਜਾਂ ਏਜੰਡੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰ ਤੱਕ।ਸੱਤਾ ਦੇ ਸਿਖਰ ਵੇਖੇ ਹਨ।ਅੱਜ ਭਾਜਪਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਸਿਖਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਿਆ ਹੈ।ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਪੂਰਨ ਬਹੁਮਤ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਹੈ। , ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮਲ ਖਿੜਿਆ ਹੈ।ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ।ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਕੇਡਰ ਅਤੇ ਵੋਟਰ ਵੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਮੰਨੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਹੁਣ ਦੱਖਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ।ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੇਖ ਕੇ ਕੋਈ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ।"
