ਪਾਉਂਟਾ ਸਾਹਿਬ: ਜ਼ੀਰੋ ਬਜਟ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਲਾਗਤ ਦੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਹੈ। ਜ਼ੀਰੋ ਬਜਟ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਬਾਹਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉਤਪਾਦ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜ਼ੀਰੋ ਬਜਟ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ, ਦੇਸੀ ਗੋਬਰ ਅਤੇ ਗੌਮੂਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ੀਰੋ ਬਜਟ ਖੇਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਖੇਤੀ ਲਈ ਪੂੰਜੀ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਜ਼ੀਰੋ ਬਜਟ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਉਪਜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਿਸ਼ਨਪੁਰਾ ਪਿੰਡ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਜ਼ੀਰੋ ਬਜਟ ਖੇਤੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਮਹਿਲਾ ਕਿਸਾਨ ਜਸਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2018 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੈਂਪ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ੀਰੋ ਬਜਟ ਖੇਤੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੈ। ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਬਾਰੇ ਠੋਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਹੀ ਕਰੇਗੀ.
ਸ਼ੁਰੂਆਤ ’ਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਡੇਢ ਸਾਲ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਪਰ ਹੁਣ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ 4 ਤੋਂ 5 ਗੁਣਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 60 ਔਰਤਾਂ ਹਨ ਜੋ ਬਹੁਤ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਜਸਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ 5 ਵਿੱਘਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਆਮਦਨ 20 ਤੋਂ ₹25,000 ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮਦਨ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੋਰ ਖਾਦਾਂ ਖਰੀਦਣ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਖਾਦ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੀਰੋ ਬਜਟ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਘੱਟ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਕਾਰਨ ਆਮਦਨ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਕਾਰਨ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਝਾੜ ਵੀ 4 ਤੋਂ 5 ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਵੀ ਹੈ।
ਇਸ ਕੜੀ ਵਿੱਚ ਜਸਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 2009 ਤੋਂ ਉਸਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਹਿਮਾਚਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਪੌਦੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਲ ਭਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਹੁੰਦੀ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਦੁੱਗਣੀ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਅਸਲ ਫਾਰਮੂਲਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ 2 ਗੁਣਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ 4 ਗੁਣਾ ਕਿਸਾਨ ਆਮਦਨ ਕਮਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ: ਬਿਹਾਰ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਡਿਪਟੀ ਸੀਐੱਮ ਦਾ ਆਇਆ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵੱਡਾ ਬਿਆਨ
