ਪੰਜਾਬ

punjab

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Oct 24, 2023, 5:50 PM IST

ETV Bharat / bharat

CHINA PHILIPPINES ON SHIP CONTROVERSY : ਚੀਨੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਾਰੀ ਟੱਕਰ, ਕੀ ਹੈ ਪੂਰਾ ਵਿਵਾਦ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝੋ

ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੀ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਵਿਵਾਦ ਵਧਦੇ ਹੀ ਚੀਨ ਨੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਆ ਕੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਹੱਦਾਂ ਅੰਦਰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਸਾਰਾ ਵਿਵਾਦ ਕੀ ਹੈ, ਸਮਝੋ।

CHINA PHILIPPINES ON SHIP CONTROVERSY IN SOUTH CHINA SEA US CAUTIONS WATER DISPUTE
CHINA PHILIPPINES ON SHIP CONTROVERSY : ਚੀਨੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਾਰਿਆ, ਕੀ ਹੈ ਪੂਰਾ ਵਿਵਾਦ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝੋ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ :ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ 'ਚ ਚੀਨ ਦਾ ਇਕ ਜਹਾਜ਼ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੇ ਇਕ ਜਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟੱਕਰ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਵੀਡੀਓ 'ਚ ਦੋਹਾਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਟੱਕਰ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਦੇ ਨੀਵੇਂ ਖੇਤਰ 'ਚ ਹੋਈ ਇਹ ਟੱਕਰ :ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਚੀਨ ਅਤੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿਚਾਲੇ ਕਈ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਵਾਦ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਤਣਾਅ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਦੋ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਟੱਕਰ ਹੋਈ, ਉਸਨੂੰ ਆਯੁੰਗਿਨ ਸ਼ੋਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਦਾ ਇੱਕ ਖੋਖਲਾ ਇਲਾਕਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਨੀਵਾਂ ਹੈ।

ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਚੀਨ ਦੀ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ :ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਮੀਡੀਆ ਮੁਤਾਬਿਕ ਚੀਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜ਼ੋਨ 'ਤੇ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਮੁਤਾਬਿਕ ਜਿਸ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ 'ਚ ਇਹ ਟੱਕਰ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਹ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਇਹ ਦਰਸਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਧੱਕੇਸ਼ਾਹੀ ਰਾਹੀਂ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਇਲਾਕੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਕੁਝ ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜਨਤਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਚੀਨ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਸ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਚੀਨ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਣਨੀਤੀ ਚੀਨ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਸਫਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਲਾ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਤਣਾਅ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਮਨੀਲਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਵਧਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਗਲੋਬਲ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੇ ਵੀ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਟਵੀਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੈ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ :ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਚੀਨ ਦੇ ਜਿਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰੀ ਸੀ, ਉਹ ਬੇਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ 1999 ਤੋਂ ਉਸੇ ਥਾਂ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖੋਖਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹੈ, ਇਸ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਹਾਅ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਜੰਗਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਇਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਨਾਂ ਸੀਏਰਾ ਮਾਦਰੇ ਹੈ। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੇਵੀ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਮੀਡੀਆ ਮੁਤਾਬਕ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੇਵੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੀਡੀਆ ਸਮੂਹ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।

ਕੀ ਹੈ ਵਿਵਾਦ :ਚੀਨ ਨੇ ਉਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਆਰਾਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੇਵੀ ਚੀਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉੱਥੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਆਮ ਵਾਂਗ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਆਉਂਦੀ-ਜਾਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿਚ ਤਣਾਅ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਚੀਨ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਜਹਾਜ਼ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ।

ਚੀਨ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੀ ਨੇਵੀ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮੱਗਰੀ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹੇ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਚੀਨ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਰਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਚੀਨ ਇਸ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਹੋਰ ਠੋਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇੱਥੇ ਰਹੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਇਸ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਦਾ ਰਹੇ। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਇਸ ਚੌਕੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਵਧਾਇਆ ਤਣਾਅ : ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਪ੍ਰਤੀ ਨਰਮ ਨਜ਼ਰੀਆ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਚੀਨ ਆਪਣਾ ਰੁਖ ਸਖ਼ਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਝੁਕਾਅ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨੀਤੀਆਂ ਵੱਲ ਹੈ। ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਫਰਡੀਨੈਂਡ ਮਾਰਕੋਸ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਡਰੀਗੋ ਦੁਤੇਰਤੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਚੀਨ ਪ੍ਰਤੀ ਨਰਮ ਸੀ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ 200 ਨੌਟੀਕਲ ਮੀਲ ਤੱਕ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰ ਹਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਅਧਿਕਾਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਚੀਨੀ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ।

ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦਾ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਵਿਵਾਦ ਹੈ : ਚੀਨ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀਅਤਨਾਮੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਨੂੰ ਡੁਬੋ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਵੀਅਤਨਾਮ ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਇਤਰਾਜ਼ ਵੀ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਸੀ। ਚੀਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਵੀਅਤਨਾਮ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਸਲ ਵਿਚ ਚੀਨ ਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੀਅਤਨਾਮ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵੀਅਤਨਾਮ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਹੈ। ਪੈਰਾਸਲ ਟਾਪੂ ਅਤੇ ਸਪ੍ਰੈਟਲੀ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਿਵਾਦ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵੀ ਸਪ੍ਰੈਟਲੀ ਟਾਪੂ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ ਇਸ ਖੇਤਰ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਨੇਵੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਰੂਨੇਈ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਬਰੂਨੇਈ ਵੀ ਸਪ੍ਰੈਟਲੀ ਟਾਪੂ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਨਟੂਨਾ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੀਨ ਅਤੇ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਵਿਚਾਲੇ ਵਿਵਾਦ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਹੈ।

ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਚੀਨ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰੇ। ਭਾਰਤ ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਤਰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਸ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਟੈਂਡ ਹੈ।

For All Latest Updates

TAGGED:

ABOUT THE AUTHOR

...view details