ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਵਾਰਤਾਕਾਰ ਸ਼ੇਰ ਮੁਹੰਮਦ ਅੱਬਾਸ ਸਤਾਨੀਕਜ਼ੇਈ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ‘ਨਕਾਰਾਤਮਕ’ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਦੇ ਕੁਝ ਟਵੀਟ ਜੋ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਰਮਿਆਨ ਦੋਸਤੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮਸਲਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ, ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਜਤਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਰੁਖ਼ ਵਿਚ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਵਾਦ ਵਿਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਮਿਤਾ ਸ਼ਰਮਾ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ, ਕਾਬੁਲ ਵਿਚ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਦੂਤ ਅਤੇ ਐਨਐਸਏਬੀ (ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ) ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਮੈਂਬਰ ਅਮਰ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, " ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਕਦੇ ਕਿਹਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ਜਾਂ ਵਿਵਾਦ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਲਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵੇਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਿਰਫ ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਇਸ ਸਭ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਮੀਕਰਨ ਦਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨੀ ਹਿੱਸਾ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਸਮੀਕਰਨ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਾਨਤਾ ਜਾਂ ਕੜੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।"
ਭਾਰਤ, ਜੰਗ ਨਾਲ ਢਾਏ ਹੋਏ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸੁਲਹ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਹੈ। ਦੋਹਾ ਸਥਿਤ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਫਤਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਟਵੀਟ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸਲਾਮੀ ਅਮੀਰਾਤ ਗੁਆਂਢੀ ਮੁਲਕਾਂ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵਿਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
ਅਮਰ ਸਿਨਹਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, "ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਧਾਰਾ 370 ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਦੋਹਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਵੇਗੀ, ਤਦ ਵੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਤੁਰੰਤ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਕੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਮੁੱਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਜੁੜੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਆਰਟੀਕਲ 370 ਭਾਰਤ ਦਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਾਮਲਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਉਸਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੁੱਦੇ ਤੇ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਰਮਿਆਨ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਅਸੀਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਕੁਝ ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਬਿਆਨਾਂ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਹ ਕਸ਼ਮੀਰ ਖੋਹ ਲੈਣਗੇ, ਦਾ ਪੱਚਾਰ ਵੇਖਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਬੁਲਾਰੇ ਸਤਾਨੀਕਜ਼ੇਈ ਅਤੇ ਸੁਹੇਲ ਸ਼ਾਹੀਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਆ ਕੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਫਾਈ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਸ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਠੱਲ ਪੈ ਜਾਵੇਗੀ ਜੋ ਬੇਲੋੜਾ ਹੈ।”
ਸਿਨਹਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਰਿਟਾਇਰਡ ਸਫੀਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2018 ਵਿਚ ਮਾਸਕੋ ਵਿਚ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਰੱਲ ਕੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ‘ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ’ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ 18 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਅਫਗਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ, ਅਫਗਾਨ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਨ ਵਾਲੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਯੂਐਸ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੂਤ ਜ਼ਾਲਮੇ ਖ਼ਲੀਲਜ਼ਾਦ ਦੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਦਿੱਲੀ ਦੌਰੇ, ਜਿਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਨੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ 'ਤੇ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸਣੇ ਸਾਰੇ ਧੜਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਅਮਰ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਧੜਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇਗਾ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿਚ ਹੈ। ਹਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਾਕਤ ਵਿਚ ਸਾਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਦਿਓ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਾਕਤ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।"