ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: 2019 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨੇ 663 ਵਾਰ ਘੁਸਪੈਠ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2018 ਵਿੱਚ 404 ਵਾਰ ਘੁਸਪੈਠ ਹੋਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ 1975 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ (LAC) 'ਤੇ ਇਕ ਵੀ ਗੋਲ਼ੀ ਨਹੀਂ ਚੱਲੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਰਹੱਦਾਂ 'ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਚੌਕਸੀ ਇਸ ਸੰਜਮ ਨੂੰ ਤੋੜ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਚਾਨਕ ਸੰਕਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਰਹੱਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲਾਂ ਦੀ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨਾ ਉਚਿਤ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਗਠਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਾਰਗਿਲ ਸਮੀਖਿਆ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸਰਹੱਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੀ ਘੋਖ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਅੱਗੇ ਰੱਖੀ ਸੀ।
ਉਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ’ਇਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕੋ ਸਰਹੱਦ‘ ਤੇ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਕਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡ ਐਂਡ ਕੰਟਰੋਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲ ਰਹੀ ਲੜਾਈ ‘ਤੇ ਅਕਸਰ ਸਵਾਲ ਉਠਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਕੋ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਫ਼ੌਜਾਂ ਤੋਂ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ, 'ਇੱਕ ਬਾਰਡਰ ਇੱਕ ਫ਼ੋਰਸ' ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ ਫ਼ੋਰਸਾਂ ਦੀ ਤਾਇਨਾਤੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਫਿਲਹਾਲ ਆਰਮੀ ਅਤੇ ਇੰਡੋ-ਤਿੱਬਤੀ ਬਾਰਡਰ ਪੁਲਿਸ ਤਾਇਨਾਤ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਲਾਈਨ 'ਤੇ ਗ਼ਸ਼ਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਘੁਸਪੈਠ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ. ਸਰਹੱਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਇੰਡੋ-ਤਿੱਬਤੀ ਸਰਹੱਦੀ ਪੁਲਿਸ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਟਕਰਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਪਸੰਗ, ਚੁਮਾਰ ਅਤੇ ਡੋਕਲਾਮ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਵੇਲੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ 'ਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ, ਭਾਵੇਂ ਰਸਮੀ ਜਾਂ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ, ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇੱਕ ਅਣਸੁਲਝੀ ਸਰਹੱਦ, ਜਿਸ' ਤੇ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫ਼ੌਜੀ ਬਲ ਸਥਾਪਤ ਹਨ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਲਈ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹਨ। ਵਿਵਾਦਿਤ ਸਰਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੰਡੋ-ਤਿੱਬਤੀ ਬਾਰਡਰ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਬੀਐਸਐਫ, ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਵਿਆਪਕ ਚੌਕਸੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਾਡੀ ਸਮਰੱਥਾ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਲਾਕਾ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸੜਕਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਨੂੰ ਹੱਥੀਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਦੀ ਹੈ।
ਜਨਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਸੀ ਕਿ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਟੂਟਿੰਗ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ ਦੇ ਪਾਰ ਇੱਕ 1.25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੀ ਸੜਕ ਬਣਾਈ ਸੀ, ਖੇਤਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਉਸਾਰੀ ਬਾਰੇ ਓਦੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਜਦੋਂ ਸਥਾਨਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਰਡਾਰ,ਲੰਬੀ ਰੇਂਜ ਵਾਲੇ ਕੈਮਰੇ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ ਨਿਗਰਾਨੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਅਤੇ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਨੈਟਵਰਕ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।