ਹੈਦਰਾਬਾਦ : ਗੁਲਾਮੀ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਾਮਲਾ 1619 ਵਿੱਚ ਵਰਜੀਨੀਆ ਦੇ ਜੇਮਜ਼ਟਾਊਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀਆਂ ਜੌਰਜ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਅਤੇ ਥੌਮਸ ਜੈਫ਼ਰਸਨ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਟੇਟ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਫ਼ਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਉਪਨਿਵੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸਨੂੰ 1607 ਵਿੱਚ ਜੇਮਜ਼ਟਾਊਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਆਖਿਰਕਾਰ ਗੁਲਾਮੀ ਪ੍ਰਥਾ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦਗ੍ਰਸਤ ਮੁੱਦਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੌਧਿਕ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਗੋਰੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਆਰਥਿਕ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਸੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਮਾਰੂ ਵੰਡ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ।
ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਵੱਖਵਾਦ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। ਵਧੇਰੇ ਸਨਅਤੀ ਖੇਤਰ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਦਾਸਤਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਸਥਿਤ ਪੇਂਡੂ ਇਲਾਕਾ, ਜਿੱਥੇ ਕਾਲੇ ਗੁਲਾਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮਿਹਨਤ ਸੀ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 1861-65 ਵਿਚਕਾਰ ਹਿੰਸਾ ਹੋਈ।
ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਬਰਾਹਿਮ ਲਿੰਕਨ ਨੇ 1862 ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1865 ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਮੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ। ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾਰੂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।
ਕਾਗਜ਼ੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲੈਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਰੀਕੀਆਂ-ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਆਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਗਰਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਭੇਦਭਾਵ ਤੇ ਵੱਖਵਾਦ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
ਪਰ 20ਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿੜ ਕਾਲੇ ਲੀਡਰਾਂ ਦੇ ਉਭਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਾਲਾਤ ਵੀ ਬਦਲਣ ਲੱਗੇ। 1865 ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਡ ਸਟੇਟ ਆਫ ਅਮੇਰਿਕਾ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ ਕਾਲੇ ਅਮਰੀਕੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਾੜੇ ਸਲੂਕ ਦਾ ਦਰਦ ਸਹਿੰਦੇ ਰਹੇ।
'ਬਲੈਕ ਕੋਡ' ਅਤੇ ਜਿੰਮ ਫ੍ਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੱਖਣੀ ਸੰਯੁਕਤ ਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਨਸਲੀ ਵੱਖਵਾਦ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗਨ। ਜਿੰਮ ਫ੍ਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੱਖਣੀ ਸੰਯੁਕਤ ਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਰੱਕ ਦੇਣ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਕਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਗੋਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਕਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਪਾਰਕਾਂ ਜਿਵੇਂ 'ਸਿਰਫ਼ ਗੋਰੇ' ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜਨਤਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਕੂ ਕਲੱਕਸ ਕਲਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
1865 ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਨਿਰਮਾਣ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮਕਸਦ ਕਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣਾ, ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾ ਕੇ ਗੋਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਵੱਖਵਾਦ:
ਅਮਰੀਕੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ 14ਵੀਂ ਸੋਧ ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਗੁਲਾਮਾਂ ਨੂੰ ਗੋਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਹਲਾਂਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਪਲੇਸੀ ਬਨਾਮ ਫਰਗਿਊਸਨ (1896) ਵਿੱਚ ਫ਼ੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਕਿ ਕਾਲੇ ਅਤੇ ਗੋਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵੱਖ ਪਰ ਬਰਾਬਰ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਕਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਗੋਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖ਼ਰਾਬ ਸਨ।
1990 ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਦੀ ਐਡਵਾਂਸਮੈਂਟ ਆਫ ਕਲਰਡ ਪੀਪਲ (NAACP) ਨੂੰ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਕੇ ਭੇਦਭਾਵ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
1920 ਅਤੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਕਾਲੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਫਰੀਕੀ ਮੂਲ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਲੈਂਗਸਟਨ ਹਿਊਜੇਸ ਅਤੇ ਜੋਰਾ ਨੈਲੇ ਹਰਸਟਨ ਵਰਗੇ ਕਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਇਆ।
ਦੂਜੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਦੀ ਬਹਾਦੁਰੀ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੋਰੇ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਹਲਾਂਕਿ, ਕਾਲੇ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਮੁੜੇ। ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਆਖਿਰਕਾਰ 1948 ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਅਤੇ ਗੋਰੇ ਫੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
1942 ਵਿੱਚ ਜੇਮਜ਼ ਫਾਰਮਰ ਨੇ ਗ਼ੈਰ-ਹਿੰਸਕ ਸਿੱਧੀ ਕਾਰਵਾਈ ਰਾਹੀਂ ਵੱਖਵਾਦ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਨਸਲੀ ਸਮਾਨਤਾ (CORE) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 1957 ਵਿੱਚ ਮਾਰਟਿਨ ਲੂਥਰ ਕਿੰਗ ਜੂਨੀਅਰ ਨੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਣ ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਨਾਗਰਿਕ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਵਾਸਤੇ ਦੱਖਣੀ ਈਸਾਈ ਅਗਵਾਈ ਸੰਮੇਲਨ (SCLC) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। 1950 ਅਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਹੱਕ ਅੰਦੋਲਨ- ਮਾਰਟਿਨ ਲੂਥਰ ਕਿੰਗ ਜੂਨੀਅਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਗੋਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।
ਨਾਗਰਿਕ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਰਸਤਾ: