ਜੀ-20: ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ ਦਾ ਨਾਮ ਲਏ ਬਿਨਾ ਚੁੱਕੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਮੁੱਦੇ, ਪੋਮਪਿਓ ਨੇ ਕੀਤੀ ਤਾਰੀਫ਼

ਕੇਂਦਰੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਐਂਡ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ (ਆਈਟੀ) ਮੰਤਰੀ ਰਵਿਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਫ਼ਰਮਾਂ ਨੂੰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਿ਼ੰਮੇਵਾਰ, ਜਵਾਬਦੇਹ ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਚਾਰ ਤੇ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨੀਕੀ ਮੰਤਰੀ ਰਵਿਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਚੀਨ ਦਾ ਨਾਂਅ ਲਏ ਬਿਨਾ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਡਿਜਿਟਲ ਫ਼ਰਮਾਂ ਨੂੰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ, ਜਵਾਬਦੇਹ ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰਤ ਰਿਲੀਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਨੇ ਜੀ -20 ਡਿਜੀਟਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਰਵਪੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਲਾਅ ਲਾਗੂ ਕਰੇਗਾ ਜੋ ਕਿ ਨਾ ਕੇਵਲ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਹੱਲ ਕਰੇਗਾ ਬਲਕਿ ਨਵੀਨਤਾ ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਉਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏਗਾ।

ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੈਟਫੋਰਮ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਾਲੇ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਰੱਖਿਆ ਤੇ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫ਼ਾਰਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ, ਜਵਾਬਦੇਹ ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਜੀ -20 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ `ਹੁਣ ਇਹ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਡਿਜੀਟਲ ਫੋਰਮਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰੱਖਿਆ, ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਮੇਤ ਸੁੱਰਖਿਅਤ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।`

ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਅਵਿਸ਼ਕਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਵਿਡ -19 ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਰੋਗਿਆ ਸੇਤੂ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ, ਜੀਓ-ਫੈਨਸਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਅਵੇਅਰ ਬਲਕਿ ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਲਚਕਦਾਰ ਗਲੋਬਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ `ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਨਿਵੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਆਕਰਸ਼ਕ ਮੰਜ਼ਿਲ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤਤਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਵੀ ਚਾਣਨਾ ਪਾਇਆ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਡਿਜੀਟਲ ਤਕਨੀਕ ਨੇ ਇਸ ਸੰਕਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਮਜੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਸਮਾਮਗਮ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਸਾਧਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਾਇਰੈਕਟ ਬੈਨੀਫਿਟ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ (ਡੀਬੀਟੀ) ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਦਿ ਨੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਿੱਤੀ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਸਮੁੱਚੇ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਉੱਭਰ ਰਹੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਰਟੀਫ਼ਿਸਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ (ਏ.ਆਈ.) ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਏ ਆਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਜੋ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਡੇਟਾ ਅਰਥਚਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, `ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਡੇਟਾ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ, ਡੇਟਾ ਕ੍ਰਾਸਫ਼ਲੋ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਡੇਟਾ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਪੀਏਐਲ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਤਾਜ਼ਾ ਟਕਰਾਅ ਸੀਸੀਪੀ ਦੇ ਅਸਵੀਕਾਰਿਤ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਉਦਾਹਰਣ: ਪੋਮਪਿਓ

ਯੂਐਸ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਮਾਇਕ ਪੌਮਪਿਓ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੂਰਵੀ ਲੱਦਾਖ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਚੀਨ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਿਆ ਸੰਘਰਸ਼ ਚੀਨ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਾ ਮਨਜ਼ੂਰਯੋਗ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਉਦਾਹਾਰਣ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਟਿੱਕਟਾਕ ਸਮੇਤ 59 ਚੀਨੀ ਐਪਾਂ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ `ਸੁੁਰੱਖਿਆ ਖ਼ਤਰਾ` ਹੈ।

ਪੋਮਪਿਓ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਰਗਾ ਲੋਕਤੰਤਰ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰੇ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਜਦੋਂ ਚੀਨ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੌਂਪੀਓ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਸਾਡੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ, ਸਾਡੀ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ, ਸਾਡੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਭ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਕਾਸ਼ ਅਸੀਂ ਇਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਇੰਡੀਆ ਬਿਜ਼ਨਸ ਕਾਉਂਸਲ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ 'ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਰ ਸੰਮੇਲਨ' ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘ਪੀਐਲਏ ਵੱਲੋਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਲੜੇ ਗਏ ਸੰਘਰਸ਼ ਸੀਸੀਪੀ ਦੇ ਨਾ ਮੰਨਣਯੋਗ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀਆਂ ਤਾਜ਼ਾ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ 20 ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿਰੰਤਰ ਕੋਸਿ਼ਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹਨ ਕਿ 'ਭਾਰਤ ਇੰਡੋ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਉਭਰਦਾ ਰੱਖਿਆ ਭਾਈਵਾਲ ਹੈ'।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬਹੁਤਾ ਸਮਰਥਕ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭਾਈਵਾਲ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਥੰਮ੍ਹ ਹੈ।

ਭਾਰਤ-ਅਮਰਿਕਾ ਵੱਡੇ ਵਿਸ਼ਵ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੇ ਯੋਗ-ਜੈਸ਼ੰਕਰ

ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਏਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਵਪਾਰਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਂਡਿੰਗ ਸਮੱਸਿਅਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਤੇ ਵੱਡੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇੰਡੀਆ ਆਈਡੀਆਜ਼ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਸੰਵਾਦ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਆਰਥਿਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੁੱਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਧਾਰ ਹਨ, ਪਰ ਮੇਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਵਪਾਰਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਵੱਡਾ ਸੋਚਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰਿਕ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸਬੰਧ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਨਵਾਂਯੁੱਗ ਦੱਸਿਆ ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਅਸੀਂ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਇਕੱਠੇ ਹੋਈਏ।

ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਜ਼ਰੀਏ ਬਾਰੇ, ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਵੇਧੇਰੇ ਬਹੁ-ਧਰੁਵੀ ਵਿਸ਼ਵ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁ-ਅਯਾਮੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੋਵੇ।

(ਸਮਿਤਾ ਸ਼ਰਮਾ)