ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਦੀ ਬਰਸੀ ਭਾਵੇਂ 18 ਅਗਸਤ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਹੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ 1945 ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਜਿਉਂਦੇ ਨਿੱਕਲੇ ਸਨ ਤੇ ਲੁੱਕ ਕੇ ਬੁਢਾਪੇ ਤੱਕ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹੇ।
ਨੇਤਾਜੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ, ਹਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਗਠਨ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਿਤ ਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਚਮਕਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਰਿਸ਼ਮਾ ਇੰਨਾ ਮਹਾਨ ਹੈ ਕਿ ਕੁੱਝ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ 18 ਅਗਸਤ, 1945 ਨੂੰ ਫਾਰਮੋਸਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਮਰੇ - ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੇਤਾ ਜੀ ਦੀ ਹਰ ਵੱਡੀ ਜੀਵਨੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿਧਾਂਤ ਹਨ
ਇੱਕ ਸਿਧਾਂਤ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਖੁਦ ਨੇਤਾ ਜੀ ਨੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰੱਖ ਸਕਣ।
ਕਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨੇਤਾਜੀ ਬੇਰਾਗੀ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਕੁਝ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਗੁਲਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੇ ਨੇਤਾਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਜੀਵੇਂ ਗ੍ਰਹਿਣ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇ। ਸਾਰੇ ਸਿਧਾਤਾਂ ਜਾਂਚ ਉੱਤੇ ਖਰੇ ਉੱਤਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸਾਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਿਰਿਓਂ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
2015 ਵਿੱਚ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨੇਤਾਜੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਫ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਰਾਜ ਦੇ ਪੁਰਾਲੇਖਾਂ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਜਨਵਰੀ 2016 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਦੁਆਰਾ 304 'ਨੇਤਾਜੀ ਫ਼ਾਈਲਾਂ' ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਜਵਾਬ ਤੋਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਨੇਤਾਜੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਚਾਹੁਣ ਵਾਲੇ ਅਜੇ ਵੀ ਇਹ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਅਮਰੀਕੀ ਲਿਖ਼ਤ ਮਾਹਰ ਕਾਰਲ ਬਾਗੇਟ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਵਜੋਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਨੇਤਾਜੀ ਅਤੇ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਾਗੇਟ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ।
2017 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਕ ਸੇਨ ਨਾਮ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ (ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ.) ਅਰਜ਼ੀ ਭੇਜੀ - ਉਹ ਪਛਾਣ ਜਿਹੜੀ ਨੇਤਾ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਈ ਸੀ। ਆਰਟੀਆਈ ਅਰਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ 18 ਅਗਸਤ, 1945 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੇਤਾਜੀ ਦੇ ਠਿਕਾਣਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੀ?
ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ (ਐਮਐਚਏ) ਨੇੇ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਨੇਤਾਜੀ ਦੀ ਮੌਤ 1945 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।
ਕੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਨ ?
ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਰਹੱਸ ਹੈ, ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਦੀ ਮੌਤ 1985 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਫੈਜ਼ਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਦੀਵੀ ਰਹੱਸ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਖੁਲਾਸਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਬਾਰੇ ਜਸਟਿਸ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸਹਾਏ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਕਿ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਬਾਰੇ ਕਈਆਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੱਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਧੂ ਅਸਲ 'ਚ ਨੇਤਾਜੀ ਸਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਜਸਟਿਸ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸਹਾਏ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕੁੱਝ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਅਤੇ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਜਸਟਿਸ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸਹਾਏ ਨੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਨੇਤਾਜੀ ਵਾਂਗ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਬੰਗਾਲੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸੀ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸਿਗਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਬਾਬੇ ਦੇ ਪਿਆਰ ਬਾਰੇ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੂਤਰ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਬਾਰੇ ਡੂੰਘਾ ਗਿਆਨ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਇੱਕ ਕੜੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀ।
ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਆਂਇਕ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿੱਚ ਮੰਨਦੇ ਸਨ।
ਜਸਟਿਸ ਸਹਾਏ ਨੇ ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ ਰਾਜਪਾਲ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਸੌਂਪੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਫਿਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਅਤੇ ਨੇਤਾ ਜੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ 1985 ਵਿੱਚ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸਾਲ 2016 ਤੇ 2017 ਵਿੱਚ ਕਮਿਸ਼ਨ ਸਾਹਮਣੇ ਗਵਾਹ ਪੇਸ਼ ਹੋਏ।
ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਫੈਜ਼ਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਤੇ 16 ਸਤੰਬਰ 1985 ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ। ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਡੀਐਨਏ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਦੋ ਦੰਦਾਂ ਦਾ ਟੈਸਟ ਸੀਐਫਐਸਐਲ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਤੀਜਾ ਨਿਰਵਿਘਨ ਸੀ, ਜਦੋਂਕਿ ਸੀਐਫਐਸਐਲ ਕੋਲਕਾਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੀਐਨਏ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਨੇਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ।
ਇੱਕ ਮੈਂਬਰੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸਹਾਏ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ 'ਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਬਾਬਾ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਨਹੀਂ ਸਨ।
