ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ, ਜੋ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਬਲਕਿ ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਜਲਦੀ ਕਾਬੂ ਨਾ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਰੋਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਦਾ ਸੰਕਟ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਟਿੱਡੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਇਕ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਡਾ. ਕੇਐਲ ਗੁਰਜਰ ਨੇ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਟਿੱਡੀਆਂ 'ਤੇ ਦਵਾਈ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਟਿੱਡੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਾਰਜਾਂ ਅਧੀਨ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਡਰੋਨ ਅਤੇ ਟਰੈਕਟਰ 'ਤੇ ਸਪਰੇਅ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਦੋਂ ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਆਰਾਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਹੁਣ ਤਕਰੀਬਨ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਭਿਆਨਕ ਟਿੱਡੀਆਂ ਨੇ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਝੁੰਡ ਵਿੱਚ 10 ਤੋਂ 15 ਲੱਖ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੀ, ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਝੁੰਡਾਂ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਕਈ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਕਸਬਿਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਚਲੇ ਗਏ, ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸੂਬਾ ਹੈ।
ਟਿੱਡੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿਚ ਟਿੱਡੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਫਤਰ (ਐਲਡਬਲਯੂਓ) ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ. ਗੁਰਜਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "30 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਇਹ ਟਿੱਡੀਆਂ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲੱਗੀਆਂ ਅਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 23 ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਉਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ।"
ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹੜ੍ਹਾਂ ਵਾਂਗ ਆਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਗੁਰਜਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਾਰਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਿਨੋ-ਦਿਨ ਘਟਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।"
ਫਿਲਹਾਲ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਭਿਆਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਾ. ਗੁਰਜਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਗੁਜਰਾਤ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਜਰਾਤ ਤੋਂ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆਈਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਰਿਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਹੁਣ ਤਿੰਨ ਰਾਜਾਂ- ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਟਿੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ 23 ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹਰਲ ਹਫਤੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 5 ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਤੇ ਹਰ ਦਲ ਵਿੱਚ 15 ਲੱਖ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਟਿੱਡੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਡਰੋਨ ਤਾਇਨਾਤ
ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਅਧਿਕਾਰੀ ਟਿੱਡੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਫਤਰ ਨੇ ਟਿੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ 200 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇ ਝੁੰਡਾਂ ਅਤੇ ਸਪਰੇਅ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ 47 ਟੀਮਾਂ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟੀਮਾਂ ਸਥਾਨਕ ਅਤੇ ਰਾਜ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਵੀ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਇਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਸਥਾਨਕ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਟਰੈਕਟਰ ਉੱਤੇ ਸਪਰੇਅ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਪਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਟਰੈਕਟਰ ਉੱਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਸਪਰੇਅ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਅਧਿਕਾਰੀ ਟਿੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਡਰੋਨ ਸਿਰਫ ਟਿੱਡੀਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਡਰੋਨ ਦੀ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਛਿੜਕਾਅ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।"
ਡਾ. ਗੁਰਜਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, "ਅਸੀਂ ਦੋ ਡਰੋਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਹੋਰ ਡਰੋਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਾਂਗੇ।"
ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ
ਡਾ. ਗੁਰਜਰ ਨੇ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇ ਅਮਲੇ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਕਿਸੇ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ। 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਇਹ ਛਿੜਕਾਅ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਕੋਈ ਜੋਖਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਾਰਨ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖਤਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਚਿਹਰਾ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਢਕਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸਾਨ ਟਿੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਭਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ
ਮਾਹਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਟਿੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਭਟਕਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਸਾਨ ਢੰਗ ਹੈ ਰੌਲਾ ਪਾਉਣਾ। ਥੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸਾਜ਼ੋ ਸਮਾਨ, ਭਾਂਡੇ ਅਤੇ ਡਰੱਮ ਆਦਿ ਵਜਾ ਕੇ ਰੌਲਾ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਟਿੱਡੀ ਦਲ ਉੱਥੋਂ ਚਲਿਆ ਜਾਵੇ।
ਖੜ੍ਹੀ ਫਸਲ ਉੱਤੇ ਅਸਰ