ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਦ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਸਨ। ਫਿਰ ਵੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਹ ਯੁੱਧ 18 ਤੋਂ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਉੱਚਾਈ ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ।
ਕਾਰਗਿਲ ਦਾ ਯੁੱਧ ਜਿਸ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ ਸੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਉਚਾਈ 18 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਇਹ ਘਾਟੀਆਂ 10 ਤੋਂ 11 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਉੱਤੇ ਹਨ।
ਪੂਰਾ ਖੇਤਰ ਜਾਂ ਇਸਦਾ ਜ਼ਿਆਦਤਰ ਭਾਗ ਉਸਤਰੇ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਲਕੀਰਾਂ ਤੇ ਖੜੀ ਚੋਟੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕੰਡਿਆਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਹਰ ਕਦਮ ਉੱਤੇ ਮਿੱਟੀ ਬੱਜਰੀ ਅਤੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਘਾਟੀ ਤੇ ਉੱਚਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਿਰਫ ਇਹ ਹੀ ਨਹੀਂ ਅਸੀਂ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਲੜਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ `ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਖੇਤਰ ਡਿਫੈਂਡਰ ਦਾ ਪੱਖ ਪੂਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਨਸਪਤੀ ਦੇ ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਤੰਗ, ਸੀਮਤ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾਵਰ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੇ ਵੀ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਸੀ।
ਯੁੱਧ 'ਤੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ, ਠੰਢੇ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਗੰਧਲੇ ਪਹਾੜ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਉੱਚਾਈ 'ਤੇ ਜਿਉਣ ਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉੱਚਾਈ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਧਾਰਣ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉੱਤੇ ਉਚਾਈ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ 100 ਮੀਟਰ ਦੇ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਤਾਪਮਾਨ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਾਰਗਿਲ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ 30 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਠੰਡ ਤਾਪਮਾਨ 60 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।