ਜਗਦਲਪੁਰ/ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ: ਵਿਜੇਦਸ਼ਮੀ (ਦੁਸ਼ਹਿਰਾ) ਦੇ ਦਿਨ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਦਾ ਪੁਤਲਾ ਸਾੜਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਪਰ, 75 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਸਤਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸਹਿਰੇ ਮੌਕੇ ਰਾਵਣ ਦਹਿਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਵਿਜੇਦਸ਼ਮੀ ਦੇ ਦਿਨ, ਬਸਤਰ ਵਿੱਚ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਰਸਮ, ਰੈਣੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਸਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਬਸਤਰ ਦੀ ਦੇਵੀ ਦੰਤੇਸ਼ਵਰੀ ਦੇ ਛਤਰ ਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕੱਢੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਸਮ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਬੜੀ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਈ ਗਈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਸੈਲਾਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪਹੁੰਚੇ। ਇਸ ਰਸਮ ਵਿੱਚ ਬਸਤਰ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ।
ਕੀ ਹੈ ਭੀਤਰ ਰੈਣੀ ਦੀ ਰਸਮ :ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਸਤਰ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਦਾ ਨਗਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਅਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਸਤਰ ਦੁਸਹਿਰਾ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਵਣ ਦਾ ਪੁਤਲਾ ਨਹੀਂ ਸਾੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭੀਤਰ ਰੈਣੀ ਦੀ ਰਸਮ (Dussehra in Chhattisgarh) ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰੈਣੀ ਬਸਤਰ ਦੁਸਹਿਰੇ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਸਮ ਹੈ। ਬਸਤਰ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਹੇਮੰਤ ਕਸ਼ਯਪ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਰੱਥ ਨੂੰ ਵਿਜੇ ਰੱਥ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰੱਥ ਵਿੱਚ 8 ਪਹੀਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 6 ਦਿਨ ਫੁੱਲ ਰੱਥ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਕਿ 4 ਪਹੀਆਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੁਸ਼ਹਿਰੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ 8 ਪਹੀਆ ਰੱਥ ਨੂੰ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਜੇ ਰੱਥ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਵਿਜੇ ਰੱਥ ਵਿੱਚ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਪਰ, ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਸਤਰ ਦੀ ਆਰਾਧਨ ਦੇਵੀ ਦੀ ਛਤਰ ਨੂੰ ਸਵਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।