ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ:ਗਲੋਬਲ ਹੰਗਰ ਇੰਡੈਕਸ 2023 (Global Hunger Index 2023) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ 125 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 111ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ ਚਾਰ ਸਥਾਨ ਹੇਠਾਂ ਖਿਸਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਝੂਠਾ ਦੱਸਦਿਆਂ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੰਸਰਨ ਵਰਲਡਵਾਈਡ ਅਤੇ ਵੈਲਟ ਹੰਗਰ ਹਿਲਫੇ, ਆਇਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੀਆਂ ਐਨਜੀਓਜ਼ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 2023 ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਹੰਗਰ ਇੰਡੈਕਸ ਵਿੱਚ 28.7 ਦੇ ਸਕੋਰ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਗੰਭੀਰ ਹੈ।
ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਖੰਡਨ: ਸਾਲ 2022 'ਚ ਭਾਰਤ 125 ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ 107ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੋਵੇਗਾ। ਕੇਂਦਰੀ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਬਾਲ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ (Union Ministry of Women) ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਚੀ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਗਲਤ ਮਾਪ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੀਐੱਫਰੀਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੁੱਖਮਰੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਸਨ।
ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਗਲਤ ਦੱਸਿਆ:ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਭੁੱਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਗਲਤ ਮਾਪ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੂਚਕਾਂਕ ਦੀ ਗਣਨਾ (Calculation of the index) ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਗਏ ਚਾਰ ਸੂਚਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪੂਰੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਨਾ ਹੋਣ। ਚੌਥਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੂਚਕ 'ਪੋਸ਼ਣ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ ('ਪੀਓਯੂ) ਟੂ ਪਾਪੂਲੇਸ਼ਨ' 3,000 ਦੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੇ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਆਕਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਰਾਏ ਸਰਵੇਖਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦੀ ਦਰ 18.7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ (malnutrition) ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਕੁਪੋਸ਼ਣ 16.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ 3.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ 15 ਤੋਂ 24 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿਚ ਅਨੀਮੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਚਲਨ 58.1 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। GHI ਵਿੱਚ ਸਟੰਟਿੰਗ ਅਤੇ ਬਰਬਾਦੀ ਲਈ ਦੋ ਹੋਰ ਸੂਚਕਾਂ, ਅਰਥਾਤ ਸਟੰਟਿੰਗ ਅਤੇ ਬਰਬਾਦੀ ਨੂੰ ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਕਾਰਕਾਂ ਵਜੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੁੱਖ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭੁੱਖ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕਈ ਹੋਰ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ, ਜੈਨੇਟਿਕਸ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੇਵਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ। (The level of hunger in India is serious)
