ਅਸ਼ਟ ਸਿੱਧੀ ਨਵਨਿਧੀ ਦੇ ਦਾਤੇ 11ਵੇਂ ਰੁਦਰ ਅਵਤਾਰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਤਾ ਸੀਤਾ ਨੇ ਕਲਯੁਗ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇਖ ਕੇ ਅਮਰਤਾ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਦਿਨ ਨਰਕ ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਯੰਤੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਮੁਸੀਬਤ ਨਿਵਾਰਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ:ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ 11ਵਾਂ ਰੁਦਰਾਵਤਾਰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਨੂਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਸੀਬਤ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਮੁਸੀਬਤ ਨਿਵਾਰਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੰਡਲੀ ਵਿਚ ਸ਼ਨੀ ਅਸ਼ੁਭ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਾਂ ਸ਼ਨੀ ਦੀ ਸਾਢੇ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ਨੀ ਗ੍ਰਹਿ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿਧੀ:ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਬ੍ਰਹਮਾ ਮੁਹੂਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੰਗਾਜਲ ਛਿੜਕ ਕੇ ਘਰ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰੋ। ਇਸ਼ਨਾਨ ਆਦਿ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ ਜਾਂ ਘਰ 'ਚ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪੂਜਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਸਿੰਦੂਰ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚਮੇਲੀ ਦਾ ਤੇਲ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਨ ਜਲ ਅਤੇ ਪੰਚਾਮ੍ਰਿਤ ਚੜ੍ਹਾਓ, ਫਿਰ ਅਕਸ਼ਤ, ਫੁੱਲ, ਅਬੀਰ, ਗੁਲਾਲ, ਧੂਪ-ਦੀਪ, ਨਵੇਦਿਆ ਆਦਿ ਚੜ੍ਹਾਓ ਅਤੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਦਾ ਦੀਵਾ ਜਗਾਓ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਾਨ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਇਸ ਵਿਚ ਗੁਲਕੰਦ ਅਤੇ ਬਦਾਮ ਪਾਓ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ 'ਤੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਰਪਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ, ਸੁੰਦਰਕਾਂਡ ਅਤੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਆਰਤੀ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਰਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵੰਡੋ।
ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੇ 12 ਨਾਮ:ਓਮ ਹਨੂੰਮਾਨ, ਅੰਜਨੀ ਸੁਤ, ਵਾਯੂਪੁਤ੍ਰ, ਮਹਾਬਲ, ਰਮੇਸ਼, ਫਾਲਗੁਨ ਸਾਖਾ, ਪਿੰਗਾਕਸ਼, ਅਮਿਤ ਵਿਕਰਮ, ਉਧੀਕਰਮਣ, ਸੀਤਾ ਸ਼ੋਕ ਵਿਨਾਸ਼, ਲਕਸ਼ਮਣ ਜੀਵਨਦਾਤਾ, ਦਸ਼ਗ੍ਰੀਵ ਦਰਪਹਾ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਯੰਤੀ ਦੇ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਬਜਰੰਗਬਲੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਮੀਦ ਅਨੁਸਾਰ ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਕ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਰਾਮਜੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।