ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਲੂੰਪੀ ਵਾਇਰਸ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ Poxviridae ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਲੂੰਪੀ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ lumpy skin disease virus ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ capripoxvirus genus ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਜੋ Poxviridae ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਕੀ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਮਨੁੱਖਾ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ?: ਇਹ ਜ਼ੂਨੋਟਿਕ ਵਾਇਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਫੈਲ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਵੈਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਵੈਕਟਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੱਛਰ, ਕੁਝ ਕੱਟਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਚਿੱਚੜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਜਾਨਵਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਫੂਡ ਐਂਡ ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਫੈਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸੰਕਰਮਿਤ ਜਾਨਵਰ ਮੂੰਹ ਅਤੇ ਨੱਕ ਦੇ ਰਸ ਰਾਹੀਂ ਵਾਇਰਸ ਛੱਡਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਫੀਡ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਖੰਭਿਆਂ ਨੂੰ ਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਵੈਕਟਰਾਂ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਸੰਪਰਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਦੂਸ਼ਿਤ ਫੀਡ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਕਲੀ ਗਰਭਪਾਤ ਦੌਰਾਨ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਵੀਰਜ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਲੱਛਣ: ਲੂੰਪੀ ਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲ ਚਮੜੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਨੱਕ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਿਕਾਸ, ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ, ਪੂਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਅਤੇ ਸਮਤਲ ਗੱਠਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕਣਾ ਜਾਂ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨੈਕਰੋਟਿਕ ਜਖਮ, ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਪਰੇਸ਼ਾਨ, ਗਰਭਪਾਤ ਜਾਂ ਦੁੱਧ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਕਮੀ ਲੂੰਪੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਨੈਸ਼ਨਲ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਨਵੀਨ ਕੁਮਾਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਲੂੰਪੀ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਰੋਗ ਦੇ ਸਮਾਨ ਲੱਛਣ ਦੇਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜਿਆਦਾਤਰ ਗਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਮੱਝਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਫੋੜੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਫੋੜੇ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਫਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਲਾਰ ਡਿੱਗਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।-ਨੈਸ਼ਨਲ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਨਵੀਨ ਕੁਮਾਰ
ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਪਸ਼ੂ ਬਿਮਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਵੀ ਘਟਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਗਰਭਪਾਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਨਰ ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੰਗੜਾਪਨ, ਨਿਮੋਨੀਆ ਅਤੇ ਬਾਂਝਪਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।