ବୌଦ୍ଧ: ଚୈତ୍ରମାସ ଆରମ୍ଭରୁ ଦୁଲୁକୁଛି ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲା । ଦଣ୍ଡ ନାଚର ଉନ୍ମେଷ ଭୂମିରେ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସର ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ଦଣ୍ଡ ଯାତ୍ରା । ଚୈତ୍ରମାସର ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଖରାରେ ମାନସିକ ଧାରୀ ଦଣ୍ଡୁଆ ଓ ତେର ଭୋକ୍ତାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଷୋହଳ ଖାଡି ବାଦ୍ୟରେ ଷୋହଳ ସୁଆଙ୍ଗ ନୃତ୍ୟ ବେଶ ଚିତ୍ତାକର୍ଷକ ହୋଇଛି ।
ଜିଲ୍ଲାର ଶତାଧିକ ଶୈବପୀଠରୁ ଏହି ଦଣ୍ଡ ଦଳ ଗୁଡିକ ଉଦଯୋଗ ବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ମାନସିକଧାରୀ ଦଣ୍ଡୁଆମାନେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଗୃହ ସମ୍ମୁଖରେ ଦଣ୍ଡ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କରୁଛନ୍ତି । ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ ଋଷିପୁତ୍ରଙ୍କ ଡାକରେ ତଥା କଳାରୁଦ୍ର ମଣିଙ୍କୁ ଭଜେ ଡାକରେ କମ୍ପମାନ ହେଉଥିବା ବେଳେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ କାଳସୀ ଲାଗି ହୋଇ ସ୍ଥାନୀୟ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି । ସକାଳର ବନ୍ଦାଣ ଠାରୁ ନେଇ ଅପରାହ୍ନର ଧୂଳି ଦଣ୍ଡ ଓ ପରେ ସଂଧ୍ୟାରେ ଅଗ୍ନି ଦଣ୍ଡ ତଥା ମଧ୍ୟ ରାତ୍ରିରେ ଦଣ୍ଡ କାଳିଙ୍କ ପର୍ଭା ପରେ ଷୋହଳ ସୁଆଙ୍ଗ ନୃତ୍ୟ ବେଶ ମନୋରଞ୍ଜନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରୁଛି ।
ବୌଦ୍ଧରେ ଏମିତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଦଣ୍ଡଯାତ୍ରା: ଦଣ୍ଡ ଯାତ୍ରା ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲାର ଗଣପର୍ବ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଷୋହଳ ଖାଡି ବାଦ୍ୟର ତାଳେ ତାଳେ ଷୋହଳ ସୁଆଙ୍ଗ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଲୋକନୃତ୍ୟକୁ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରି ରଖିଛି । ଗଡଜାତ ରାଜ୍ୟ ବୌଦ୍ଧ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକଦା ବ୍ରାହ୍ମଣ ଓ ଭଞ୍ଜ ରାଜାଗଣ ଶାସନ କରୁଥିଲେ । ତେବେ ଅଷ୍ଟମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଭଞ୍ଜ ରାଜାଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ସୋମବଂଶୀ ଶାସକ ମାନେ ବୌଦ୍ଧ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଶାସନ କରିଥିଲେ । ତେବେ ବୌଦ୍ଧ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମକୁ ପରାହତ କରି ଶୈବ ଧର୍ମର ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଦଣ୍ଡ ନାଚର ଅୟମାରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିବା ନେଇ ଗବେଷକ ମତ ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତି ।