ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ସ୍ବାଧୀନ ଓଡିଶାର ପ୍ରଥମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ଆଧୁନିକ ଓଡିଶାର ନିର୍ମାତା । ରାଜନୀତି ଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସାହିତ୍ୟ ଜଗତ, ସବୁଠି ତାଙ୍କ ଛାପ । ରାଜ୍ୟ ରାଜନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବା ସହ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଓଡିଆ ରାଜ୍ୟପାଳ ଭାବେ ଆସନ ଅଳଙ୍କୃତ କରିଥିଲେ । ଓଡିଶାରେ ଗଡଜାତର ମିଶ୍ରଣ, ଭୁବନେଶ୍ବରରେ ରାଜଧାନୀ ନିର୍ମାଣ ସବୁକିଛି ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବଙ୍କ ଶାସନ କାଳ ସମୟରେ ହିଁ ହୋଇଥିଲା ।
ଆଜି ଏହି ମହାନ ଉତ୍କଳୀୟ ନେତାଙ୍କ ୧୨୨ତମ ଜୟନ୍ତୀ । ୧୮୯୯ ମସିହା ଆଜିର ଦିନରେ ଭଦ୍ରକ ଜିଲ୍ଲା ଆଗରପଡାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଉତ୍କଳର ଏହି ସୁପୁତ୍ର । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ କୃଷ୍ଣ ଚରଣ ମହତାବ ଓ ମାତାଙ୍କ ନାମ ତୋହଫା ଦେବୀ ଥିଲା । ଭଦ୍ରକ ହାଇସ୍କୁଲରେ ମାଟ୍ରିକ ପଢା ସାରି ରେଭେନ୍ସାରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେଠାରୁ ସେ ପାଠ ପଢା ଛାଡି ୧୯୨୯ ରେ ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ୧୯୨୩-୨୪ ମଧ୍ୟରେ ଓଡିଶା ପ୍ରଜା ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ବ ନେଇ ଜେଲ୍ ଯାଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ପୁନର୍ବାର ୧୯୩୦-୩୧ରେ ବାଲେଶ୍ୱରର ଇଞ୍ଚୁଡ଼ି ଠାରେ ଲବଣ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଓ ଆଇନ ଅମାନ୍ୟ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ପରିଚାଳନା କରି ଦୁଇ ଥର କାରାବରଣ କରିଥିଲେ ।
୧୯୩୭ ରେ ରାଜ୍ୟ କଂଗ୍ରେସର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ସମିତିରେ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ । ତା' ପରବର୍ଷ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ସମିତିର ସଭ୍ୟରୂପେ ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୪୬ ରୁ ୧୯୫୦ ଏବଂ ପରେ ୧୯୫୬ ରୁ ୧୯୬୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଓଡିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ । ୧୯୫୦-୫୨ ମଧ୍ୟରେ ସେ କେନ୍ଦ୍ର ଶିଳ୍ପ, ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ଯୋଗାଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ୧୯୫୫-୫୬ରେ ସେ ବମ୍ବେ ରାଜ୍ୟର ରାଜ୍ୟପାଳ ହେବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ଲାଭ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୨ ରେ ଅପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦୀ ଭାବେ ଲୋକ ସଭାକୁ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ।