ସେ ଜାତିର ପିତା । ସେ ବାପୁ । ସେ ଅହିଂସା ଓ ସତ୍ୟର ପୂଜାରୀ । ସେ ସଭିଁଙ୍କ ଦିଗଦର୍ଶକ । ସ୍ବାଧୀନ ଭାରତ ଗଠନ ପଛର ପ୍ରମୁଖ କର୍ଣ୍ଣଧାର, ବଳିଷ୍ଠ ଚେହେରା । ଦେଶକୁ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବେ ଗଢିତୋଳିବାରେ ତାଙ୍କର ଅବଦାନ ସର୍ବାଧିକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥା ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ ।
ସେ ହେଲେ ଗାନ୍ଧୀ । ଜାତିର ଜନକ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ । ସେ ଦେଇଥିଲେ ଏକତାର ସନ୍ଦେଶ । ସମାଜର ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସଦଭାବନାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ମାନବ ସମାଜ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ମହାନ ମନ୍ତ୍ର ଥିଲା ଜାତି, ଧର୍ମ ଓ ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମସ୍ତେ ସମାନ । ବସୁଧୈବ କୁଟୁମ୍ବକମର ଅବାହକ । ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜଗତ ଏକ । ତେବେ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସଦଭାବନା ପାଇଁ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଅବଦାନ ଅତୁଳନୀୟ....
ଦେଶରେ ପ୍ରତିଟି ବୈଠକ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ତାଙ୍କର ଭକ୍ତିପୂତ ପ୍ରାର୍ଥନାରୁ । ସବୁ ଧର୍ମକୁ ସମ୍ମାନ ଦେଉଥିବା ମହାନ ପୁରୁଷ ସେ । ବିଭିନ୍ନ ଧାର୍ମିକ ଗ୍ରନ୍ଥ ପଢିବାରେ ରହିଥିଲା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଅହେତୁକ ରୁଚି । ପିଲା ବେଳେ ନିଜ ବାପାଙ୍କ ସେବା କରୁଥିଲେ, ସେବେଠୁ ବାପାଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀ ସାଙ୍ଗଙ୍କ କାହାଣୀ ଶୁଣୁଥିଲେ । ଇସଲାମ, ଜୋରୋଷ୍ଟ୍ରୀଆନ ଆଦି ବହୁ ଧର୍ମ ସମ୍ପର୍କରେ ସେ ନାନା କଥା ଶୁଣିଥିଲେ । ଖ୍ରୀଷ୍ଟ୍ରିଆନ ଧର୍ମରେ ମଦ୍ୟପାନ ଓ ଗୋମାଂସ ସେବନ ଏକ ଅଭିନ୍ନ ଅଙ୍ଗ ବୋଲି ସେ ବୁଝିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଯେତେବଳେ ଗାନ୍ଧୀ ଇଂଲଣ୍ଡ ଯାଇଥିଲେ, ସେଠାରେ ସେ ଦେଖିଥିଲେ ଏପରି ଜଣେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟ୍ରିଆନ ମଣିଷ, ଯିଏ ମଦକୁ ହାତ ଲଗାଉନଥିଲା ଆଉ ପୂରା ଶାକାହାରୀ ଥିଲା । ଯାହାକି ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ବାଇବେଲ ପଢିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା । ଆଉ ଏଇ ବାଇବେଲର କେଇଟା ଶବ୍ଦ ତାଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ କରିବା ସହ ଆଗକୁ ବଢିବା ଲାଗି ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା ।
‘ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ଡାହାଣ ଗାଲରେ କେହି ଚାପୁଡା ମାରେ, ତେବେ ତାକୁ ଆପଣ ନିଜ ବାମ ଗାଲ ଦେଖାଇ ଦିଅନ୍ତୁ ।’
ବାଇବେଲ ପଢିବା ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ବହୁ ଗ୍ରନ୍ଥର ଅଧ୍ୟୟନ କରି ସେ ବୁଝିପାରିଥିଲେ ଯେ, ଜଣେ ମଣିଷର ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ବ ତାଙ୍କ ମହତପଣିଆରୁ ଗଣାଯାଏ ନା କି କିଛି ମନ୍ଦ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରୁ । ଛୋଟବେଳୁ ତାଙ୍କର ଦୃଢ ବିଶ୍ବାସ ଥିଲା ସବୁ ଧର୍ମ ସମାନ ସମ୍ମାନର ପାତ୍ର । ଏପରି ଭାବେ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସଦଭାବର ମଞ୍ଜି ଧୀରେ ଧୀରେ ତାଙ୍କ ମନରେ ଉଜ୍ଜିବୀତ ହୋଇଥିଲା । ବାସ୍ତବରେ ସେ ମନୁସ୍ମୃତି ପଢିବା ପରେ ନାସ୍ତିକ ହେବାକୁ ଲାଗିଲେ । ତେବେ ଏହି ସବୁ ଧାର୍ମିକ ଗ୍ରନ୍ଥରୁ ସେ ଯେଉଁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ ତାହା ହେଲା, ଏ ଦୁନିଆ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଉପରେ ଜୀବିତ ଏବଂ ସିଦ୍ଧାନ୍ତକୁ ସତ୍ୟ ଭାବେ ନିର୍ବାହ କରାଯାଇଥାଏ । ଏପରି ଭାବେ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ବାଲ୍ୟାବସ୍ଥାରୁ ସତ୍ୟ ଉପରେ ମହତ୍ବ ଦେଉଥିଲେ । ଯାହାକି ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ସଚ୍ଚୋଟ ମଣିଷ ଭାବେ ବଞ୍ଚିବାକୁ ସହଯୋଗ କରିଥିଲା ।