ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର ସୁନୀଲ ଆରୋରା କହିଛନ୍ତି ଯେ, ରାଜ୍ୟସଭା ନିର୍ବାଚନ ସଫଳତାର ସହ ସମାପିତ ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ବିହାର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଜନରେ ବିଭିନ୍ନ ସରକାରୀ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ପାଇଁ ସାଧନ ଯୋଗାଣ ଓ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ନିରାପତ୍ତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉତ୍କଟ ସମସ୍ୟା ଉପୁଜିବ । ଇଟିଭି ଭାରତର ଅର୍ଶଦୀପ କୌରଙ୍କ ସହ ଏକ ଏକ୍ସକ୍ଲୁସିଭ୍ ସାକ୍ଷାତକାରରେ, 65 ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବୟସର ଭୋଟଦାତାମାନଙ୍କୁ ଡାକ ଜରିଆରେ ଭୋଟ ଦେବାକୁ ଅନୁମତି ଦେବା, ନିର୍ବାଚନ ଉପରେ ବିଶ୍ବ ମହାମାରୀର ପ୍ରଭାବ, ସମାଧାନ ଦିଗରେ ପଦକ୍ଷେପ, ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ପ୍ରଚାର ଅଭିଯାନ ସମୟରେ ନିର୍ବାଚନୀ ଆଦର୍ଶ ଆଚରଣ ବିଧି ଲାଗୁ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ସୁନୀଲ ଆରୋରା ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ସଂପାଦିତ ଉଦ୍ଧୃତାଂଶ:
ପ୍ରଶ୍ନ: ବିଶ୍ବ ମହାମାରୀ ବ୍ୟାପୁଥିବା ସମୟରେ, 2020 ଜୁନ ମାସରେ କମିଶନ ରାଜ୍ୟସଭା ନିର୍ବାଚନ ପରିଚାଳନା କଲେ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆପଣ ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିବା ଆହ୍ବାନ ସଂପର୍କରେ ଦୟାକରି କହିବେ କି ?
ଉତ୍ତର: 19ଟି ରାଜ୍ୟସଭା ଆସନ ପାଇଁ 8ଟି ରାଜ୍ୟରେ 19.06.2020 ଦିନ ଭାରତର ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ସଫଳତାର ସହ ନିର୍ବାଚନ କରାଇଲେ । କୋଭିଡ୍-19 କାରଣରୁ ବଳବତ୍ତର ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରତିକାର ପଦକ୍ଷେପ ସହିତ ଭୋଟଗ୍ରହଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସୁସଂଯୋଜିତ ଏବଂ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବେ ଚାଲିଥିଲା । ଭାରତର ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ୍ରମେ, କୋଭିଡ୍-19 ପ୍ରତିକାର ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରତିପାଳନ ସକାଶେ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଜଣେ ଜଣେ ନୋଡାଲ ଅଫିସର ମନୋନୀତ କରିଥିଲେ ।
ତଦନୁସାରେ, ବାସ୍ତବରେ ଯେଉଁଦିନ ଭୋଟଗ୍ରହଣ କରାଗଲା, ସେଦିନ ପାଖାପାଖି 1000 ଭୋଟଦାତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ମାତ୍ର ଜଣେ କୋଭିଡ୍-19 ସଂକ୍ରମିତ (ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶରେ) ବୋଲି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ରିପୋର୍ଟ ମିଳିଥିଲା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସବୁ ଭୋଟର ଭୋଟ ଦେଇସାରିବା ପରେ ତାଙ୍କଠାରୁ ଭୋଟଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା । ରାଜସ୍ଥାନରେ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ସନ୍ଦିଗ୍ଧ କୋଭିଡ-19 ଭୋଟଦାତାଙ୍କ ସଂପର୍କରେ ରିପୋର୍ଟ ମିଳିଥିଲା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଭୋଟଦାତାମାନେ ଭୋଟ ଦେଇ ସାରିବା ପରେ ସେ ଭୋଟ ଦେଇଥିଲେ । ଯଦିଓ ଭୋଟଦାତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେହି ହାସପାତାଳରେ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଥିବା ରୋଗୀ ନଥିଲେ, ତଥାପି ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି କମିଶନ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ସୁବିଧା ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଥିଲେ ।
ପ୍ରଶ୍ନ; ଦେଶରେ କୋଭିଡ-19 ସଂକ୍ରମଣ ମାମଲା ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ବିହାର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏବଂ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଆସନ ପାଇଁ ଉପ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଜିତ ହେବ କି ? ଭୋଟଦାତାମାନଙ୍କର ଏବଂ ଭୋଟଗ୍ରହଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ସୁରକ୍ଷା ଓ ନିରାପତ୍ତା ଦିଗରେ ଆପଣ କିଭଳି ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିଛନ୍ତି ?
ଉତ୍ତର: ଠିକ ସମୟରେ ବିହାର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପରିଚାଳନା ସକାଶେ ଭାରତର ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର, ବିହାରର ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରୀୟ ନିର୍ବାଚନ ଅଧିକାରୀ ସ୍ତରରେ ଆବଶ୍ୟକ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚାଲିଛି । ସମସ୍ତ ସାଧନ ଯୋଗାଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏବଂ ବିଶ୍ବ ମହାମାରୀ ସ୍ଥିତି ଜନିତ ଉଦବେଗକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ନିର୍ବାଚନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବ । ବିଶ୍ବ ମହାମାରୀର ପ୍ରକୋପ ସମୟରେ, ସାମାଜିକ ଦୂରତା ଏବଂ ବିଶୋଧନ ଦିଗରେ ସମସ୍ତ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ଲାଗି ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରିବାକୁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସଂକ୍ରାନ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସଂଶୋଧନ କରାଯିବ । ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ ସମସ୍ତ ପକ୍ଷ, ବିଶେଷତଃ ସବୁ ରାଜନୈତିକ ଦଳ, ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରଚାର ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ସୁରକ୍ଷା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ପାଳନକୁ ସାମୂହିକ ଭାବେ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବେ ।
ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଭୋଟଦାତା, ରାଜନୈତିକ ଦଳ, ପ୍ରାର୍ଥୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଂପୃକ୍ତ ପକ୍ଷ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରଣୀତ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀରେ ଆବଶ୍ୟକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଉଛି । କମିଶନରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କର ଏକ ଟିମ୍ ଦ୍ବାରା ନିର୍ବାଚନର ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଥିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାର ପୁନଃ ଆକଳନ କରାଯାଉଛି ।
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହିତ ସାମୂହିକ ଏସ୍ଏମ୍ଏସ୍ ପ୍ରେରଣ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସମେତ ଡିଜିଟାଲ ଏବଂ ଗଣମାଧ୍ୟମ ମଞ୍ଚକୁ କମିଶନ ବହୁଳ ମାତ୍ରାରେ ବ୍ୟବହାର କରିବେ । କୋଭିଡ୍-19 ସଂପର୍କିତ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରତିଫଳନ ସକାଶେ ଭୋଟଦାତା ଗାଇଡର ନବୀକରଣ କରାଯିବ ।
ପ୍ରତି ଭୋଟଗ୍ରହଣ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଭୋଟଦାତାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ସର୍ବାଧିକ ଏକ ହଜାରରେ (ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ସୀମା 1500 ରହିଛି) ସୀମିତ ରଖିବା ଲାଗି ମଧ୍ୟ କମିଶନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି ।ଏଥିପାଇଁ ସହାୟକ ଭୋଟଗ୍ରହଣ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପିତ ହେବ – ଉଦାହରଣ ସ୍ବରୂପ, ବିହାର ପାଇଁ ଆଉ 33797ଟି ଅତିରିକ୍ତ ଭୋଟଗ୍ରହଣ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନର ଯୋଜନା ରହିଛି ।ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ( ବର୍ତ୍ତମାନ 65 ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବୟସର ସାମିଲ), ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ଘରେ କିମ୍ବା କୌଣସି କେନ୍ଦ୍ରରେ ପୃଥକବାସରେ ରହିଥିବା କୋଭିଡ୍ ସଂକ୍ରମିତ ଭୋଟଦାତାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଡାକ ଜରିଆରେ ଭୋଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିବାରୁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ବର୍ଗର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରତି ଅଯଥା ବିପଦ ସମ୍ଭାବନାକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦେବାରେ ଏହା ସହାୟକ ହେବ ।
ପ୍ରଶ୍ନ: ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ଏବଂ ଭୋଟଗ୍ରହଣ ସମୟରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଲୋକେ ଏକତ୍ର ହେବେ । ସେମାନଙ୍କ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ବିପଦ ସମ୍ଭାବନାକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଦିଗରେ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ କି ପଦକ୍ଷେପ ନେବେ ଏବଂ ଅନଲାଇନ ସମାବେଶରେ ଆପଣ ଆଦର୍ଶ ଆଚରଣବିଧି କିପରି ଲାଗୁ କରିବେ ?
ଉତ୍ତର: କୋଭିଡ୍-19 ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କମିଶନ, ସର୍ବସାଧାରଣ ପ୍ରଚାର ଅଭିଯାନ ଆୟୋଜନ ସଂପର୍କରେ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଓ ସଂପୃକ୍ତ ରାଜ୍ୟରେ ସ୍ବୀକୃତ ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନଙ୍କର ମତାମତ ଲୋଡୁଛନ୍ତି । ବିହାରର ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଅଧିକାରୀ ପଠାଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ମତାମତକୁ ଆମେ ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖୁଛୁ । ସର୍ବସାଧାରଣ ସ୍ଥଳରେ ଲୋକେ ଏକତ୍ର ହେବା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ, କୋଭିଡ୍-19 ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀରେ ସାମାଜିକ ଦୂରତା ଇତ୍ୟାଦି ଭଳି କେତେକ ନିୟମ ସୁପାରିସ କରାଯାଇ ସାରିଛି ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକର ଉଲ୍ଲଂଘନ ହେଲେ ଏହା ଜାତୀୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରିଚାଳନା ଆଇନ-2005 ଅନୁସାରେ ଅପରାଧ ରୂପେ ବିବେଚିତ ହେବ । ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ତଦାରଖ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତର ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରିଛନ୍ତି । ପ୍ରାର୍ଥିପତ୍ର ଦାଖଲ ସମୟରେ ସବୁ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଆକାଉଣ୍ଟର ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ହେବ ।