ମାନବ ସମ୍ବଳ ବିକାଶ ମନ୍ତ୍ରାଳୟର ପ୍ରଥମ ବୈଠକରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ଏବଂ ମୋଦି ସରକାରଙ୍କ ଶାସନକାଳର ଦ୍ବିତୀୟ ପାଳିର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ କ୍ୟାବିନେଟ ଦ୍ବାରା ଅନୁମୋଦିତ କସ୍ତୁରୀରଙ୍ଗନ କମିଟି ରିପୋର୍ଟରେ ଦେଶରେ ଏକ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନ ଆଧାରିତ ନୂତନ ସମାଜ ଗଠନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି । ନର୍ସରୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ, 2040 ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷାଦାନ-ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ପଦ୍ଧତିର ପୁନର୍ବିନ୍ୟାସ ଲାଗି ରଖାଯାଇଥିବା ଭବିଷ୍ୟତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ବେଶ ପ୍ରଶଂସନୀୟ । 1986 ରେ ପ୍ରଣୀତ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ପଦ୍ଧତି ଏହାର ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା ହରାଇଛି ବୋଲି 1991ରେ ସମାଲୋଚନା ହେବା ପରେ 1992ରେ ଏଥିରେ ଅଳ୍ପ କେତେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲେ ହେଁ ଏହି ଅନୁଶୀଳନ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଥିଲା । ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ସମସ୍ୟା ଓ ଆହ୍ବାନପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥିତିକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ ବର୍ତ୍ତମାନ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଢାଞ୍ଚାଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ପ୍ରଣୀତ ସୁଦୃଢ ନୀତି ଅତୀତରେ କରାଯାଇଥିବା ଅନେକ ଅମନଯୋଗୀ ଏବଂ ଅସଫଳ ପ୍ରୟାସ ତୁଳନାରେ ବହୁଗୁଣରେ ଉତ୍ତମ ।
ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ର ସୁଦୃଢ ହେଲେ, ଦେଶର ଉତ୍ପାଦକ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉପଲବ୍ଧ ମାନବ ସମ୍ବଳର ସର୍ବାଧିକ ବିନିଯୋଗ ଏବଂ ଏଥିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳତାର ସୁଯୋଗ ମିଳିବା ସହିତ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଭବିଷ୍ୟତ ଗଠନକୁ ନୂତନ ରୂପ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇପାରିବ । ନୂତନ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ସମାପନ ସମୟ ସୁଦ୍ଧା କେତେକ ବୃତ୍ତି ନିମନ୍ତେ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଯାଇଛି, ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭର ଅବସର, ପାଠ୍ୟକ୍ରମର ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ଯୁକ୍ତିସଂଗତ ଭାବରେ ହ୍ରାସ କରିବା ସହିତ ସ୍କୁଲ୍ ବ୍ୟାଗ୍ର ଓଜନ ହ୍ରାସ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ (GDP)ର 6 ପ୍ରତିଶତ ବ୍ୟୟବରାଦ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି । ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଲକ୍ଷ୍ୟସାଧନ ନିମନ୍ତେ ଏକ ବଳିଷ୍ଠ ଭିତ୍ତି ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ବଜେଟରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ବ୍ୟୟବରାଦର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ନିକଟରେ ଉନ୍ମୋଚିତ ନୂତନ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ବଳରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁଣାତ୍ମକ ରୂପାନ୍ତରଣ ସେତେବେଳେ ସମ୍ଭବ ହେବ, ଯେତେବେଳେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବର୍ତ୍ତମାନ ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଥିବା (ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦର 4.4 ପ୍ରତିଶତ) ରାଶି ପରିମାଣରେ ଆଉ 2.25 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ବୃଦ୍ଧି କରିବେ ।
ସମ୍ପ୍ରତି ଦେଶରେ ଚାଲିଥିବା ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ASER ବା ଶିକ୍ଷା ସ୍ଥିତି ସଂପର୍କିତ ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟରେ ସମାଲୋଚନା କରାଯାଇଛି । ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବି ଏହା ସେତେ ଭଲ ନୁହେଁ । ଏବେ ଏକ ଧାରଣା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ଯେ, ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ବଢ଼ିଲେ, ବେକାର ସମସ୍ୟା ମଧ୍ୟ ବଢ଼ିବ ! ତେଣୁ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରୁ ହିଁ ସଠିକ ସୁଧାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂସ୍କାର ହାସଲ କରାଯାଇପାରିବ ! ମାତୃଭାଷାରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦେଉଥିବା ଜର୍ମାନୀ, ଜାପାନ, ଇଟାଲୀ ଏବଂ ଇଜିପ୍ଟର ଉତ୍ପାଦନକ୍ଷମତାରେ ମହତ୍ତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାସଲ କରାଯାଇଛି ।