ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ:ଚଳିତ ବର୍ଷ ଦେଶ ପାଳନ କରିବାକୁ ଯାଉଛି ସ୍ବାଧୀନତାର ୭୫ବର୍ଷ । ଏହି ଅବସରରେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ପାଳନ କରାଯାଉଛି ‘ଆଜାଦୀ କା ଅମୃତ ମହୋତ୍ସବ’ । ତେବେ ଚଳିତ ସ୍ବାଧୀନତା ଦିବସ ପୂର୍ବରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ହର ଘର ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଅଭିଯାନ । ’ରାଷ୍ଟ୍ର ପ୍ରଥମ, ସବୁବେଳେ ପ୍ରଥମ’ ର ନାରା ଦେଇଛନ୍ତି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର । ତେବେ ୭୫ବର୍ଷରେ ପାଦଦେବାକୁ ଯାଉଥିବା ବିଶାଳ ଓ ବିବିଧ ତଥା ସର୍ବବୃହତ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାରତର ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ମଧ୍ୟ ଥିଲା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ, ଚର୍ଚ୍ଚିତ ଘଟଣାର ଏକ ଗ୍ରନ୍ଥାବଳୀ ।
୧୮୫୮ ରୁ ୧୯୪୭ ମସିହା ପର୍ଯନ୍ତ ଭାରତକୁ ଶାସନ କରିଥିବା ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ୧୯୪୭ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ ତାରିଖରେ ଶାସନ କ୍ଷମତା ହସ୍ତାନ୍ତର କରି ଦେଶ ଛାଡି ଫେରିଯିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ଏକ ସ୍ବାଧୀନ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବେ ଆତ୍ମପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା ଭାରତ । ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁ ହୋଇଥିଲେ ସ୍ବାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ । ରୋମାଞ୍ଚକର ଓ ଘଟଣାବହୁଳ ଥିବା ଭାରତୀୟ ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଅନେକାଂଶରେ ଅନ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଠାରୁ ଥିଲା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ନଜର ପକାଇବା ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ୧୦ ରୋଚକ ତଥା ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଘଟଣାବଳୀ ଉପରେ ।
୧. 1757-1857 ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତକୁ ଶାସନ କରିଥିଲା ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଭାରତ ଆସି ସାମ୍ରାଜ୍ୟବାଦ ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ବ୍ରିଟିଶର ‘ଇଷ୍ଟ ଅଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ’ । 1857 ରେ ଏହି ଶାସନଭାର କମ୍ପାନୀ ଠାରୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଗ୍ରେଟ ବ୍ରିଟେନର ସରକାର । ତେବେ ଏହି ବର୍ଷ (1857) ରେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ମଧ୍ୟ ମୁଳଦୁଆ ମଧ୍ୟ ପଡିଥିଲା । ଐତିହାସିକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ପ୍ରଥମ ବିଦ୍ରୋହ ଥିଲା 1857ମସିହାର ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ । ବ୍ରିଟିଶ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ଥିବା ଭାରତୀୟ ସେନାର ସିପାହୀ ମଙ୍ଗଳ ପାଣ୍ଡେ ପ୍ରଥମେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ । ପରେ ରାଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାଇ, ତାନ୍ତିଆ ଟୋପୋ, ନାନା ସାହେବଙ୍କ ପରି ବିଶିଷ୍ଟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ମଧ୍ୟ ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ଡାକରା ଦେଇଥିଲେ ।
୨.ଉନ୍ନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଚର୍ଚ୍ଚିତ ସ୍ବଦେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ (Swadeshi Movement ) । ବିଶିଷ୍ଟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ବାଲ ଗଙ୍ଗାଧର ତିଲକ ଓ ବିଶିଷ୍ଟ ଶିଳ୍ପପତି ଜେ.ଆର.ଡି ଟାଟା ବମ୍ବେରେ ସ୍ବଦେଶୀ କୋପରେସନ ଷ୍ଟୋର ଲିମିଟେଡ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ବିଦେଶୀ ବସ୍ତ୍ର ବର୍ଜନ କରିବା ଓ ସ୍ବଦେଶୀ ଉତ୍ପାଦିତ ଦ୍ରବ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରି ଭାରତୀୟଙ୍କ ମନରେ ସ୍ବାଦେଶୀ ଭାବନକୁ ଉଜାଗର କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ଏକ ବଡ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା । ପରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ମଧ୍ୟ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ବ୍ୟାପକ କରିବା ପାଇଁ ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଆହ୍ବାନ ଦେବା ସହ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ‘ସ୍ବରାଜ ଆନ୍ଦୋଳନ’ ରୁପେ ପରିଚୟ ପାଇଥିଲା ।
୩. ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୧୯୦୬ ଅଗଷ୍ଟ ୭ (August 7, 1906) ତାରିଖରେ କୋଲକାତର ପାରିସ ବାଗନ ସ୍କ୍ବେୟାରରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଥିଲା ଜାତୀୟ ପତାକା । କିନ୍ତୁ ଏହା ବର୍ତ୍ତମାନ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ପରିବର୍ତ୍ତେ ସାମାନ୍ୟ ଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗର ମଧ୍ୟ ଥିଲା । ଏଥିରେ ନାଲି, ହଳଦିଆ ଓ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ହରିଜେଣ୍ଟାଲ ଷ୍ଟ୍ରିଫ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଜାତୀୟ ପତାକା ‘ତ୍ରିରଙ୍ଗା’କୁ ୨୦୨୧ ରେ ପିଙ୍ଗଳୀ ଭେଙ୍କେୟା ନାମକ ଜଣେ ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନକାରୀ ଡିଜାଇନ କରିଥିଲେ । ମଝିରେ ଅଶୋକ ଚକ୍ର ଥିବା ତ୍ରିରଙ୍ଗାକୁ ଜାତୀୟ ପତାକା ଭାବେ ୧୯୪୭ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୨୨ ରେ ସ୍ବୀକୃତି ମିଳିବା ସହ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ସ୍ବାଧୀନତା ଦିବସରେ ଉତ୍ତୋଳନ ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା ।
୪. ଭାରତୀୟ ସ୍ବାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ଏକ ସଫଳ ଆନ୍ଦୋଳନ ଥିଲା ଭାରତ ଛାଡ ଆନ୍ଦୋଳନ (The Quit India Movement) । ୧୯୪୫ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୮ ତାରିଖ (August 8 1942) ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ମୁମ୍ବାଇ ଅଧିବେଶନରେ ଏହି ଭାରତ ଛାଡ ଆନ୍ଦୋଳନର ସଂଙ୍କଳ୍ପ ପାରିତ ହେବା ସହ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଏହାକୁ ବ୍ୟାପକ କରିବା ପାଇଁ ଆହ୍ବାନ ଦେଇଥିଲେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ସୁଦୂର ପ୍ରସାରୀ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା । ଦ୍ବିତୀୟ ବିଶ୍ବଯୁଦ୍ଧ ଲଢୁଥିବା ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଭାରତରେ ଏହି ବିଶାଳ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆହ୍ବାନ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସହ ଭାରତରେ ସେମାନଙ୍କ ଶାସନର ସ୍ଥାୟୀତ୍ବ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।