मुंबई - राज्यात कोरोनाच्या रुग्णसंख्येत दिवसेंदिवस वाढ होतच आहे. त्यामुळे राज्यात मार्च महिन्यापासूनच लॉकडाऊन लागू करण्यात आला होता. लॉकडाऊनचा फटका सर्वच स्तरातील व्यवसाय, उद्योग, नोकऱया यांना बसला आहे. कोरोनामुळे राज्यातील सर्वच धार्मिक स्थळं मार्च महिन्यापासूनच बंद ठेवण्यात आली होती. याचा फटका मंदिर संस्थानच्या आर्थिक उत्पन्नावर झाला आहे.
कोरोनामुळे करण्यात आलेल्या लॉकडाऊनचा परिमाण धार्मिक स्थळांवर आणि त्यावर अवलंबून असलेल्या व्यवसायांवर मोठ्या प्रमाणात झाला आहे. त्यामुळे मागील सहा महिन्यांपासून बंद असलेली मंदिरं सुरू करावी, अशी मागणी आता जोर धरू लागली आहे. यासंदर्भातील 'ईटीव्ही भारत'ने राज्यातील महत्वाच्या मंदिर संस्थानांमधील घेतलेला आढावा...
कोरोना काळात साईचरणी 21 कोटींची देणगी
शिर्डी -कोरोना व्‍हायरसचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी केंद्र सरकार आणि राज्य शासनाच्‍यावतीने लॉकडाऊन करण्यात आले. त्यामुळे १७ मार्च २०२० पासून साईबाबांचे समाधी मंदिर साईभक्‍तांना दर्शनासाठी बंद ठेवण्यात आले आहे. १७ मार्च ते ३१ ऑगस्ट २०२० पर्यंत साईभक्‍तांकडून विविध प्रकारे २० कोटी ७६ लाख ५४ हजार १५१ रुपये देणगी संस्‍थानला प्राप्त झाली आहे. मागील वर्षी याचकालावधीत २०३ कोटी ३७ लाख ७१ हजार ७९५ रुपये इतकी देणगी संस्‍थानला प्राप्त झाली होती.
दरम्यान, मागील वर्षाच्‍या तुलनेत सुमारे १८२ कोटी ६१ लाख १७ हजार ६४४ रुपये इतकी देणगीची घट झाली असल्‍याची माहिती संस्‍थानचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी कान्‍हूराज बगाटे यांनी दिली.
मागील वर्षी १७ मार्च २०१९ ते ३१ ऑगस्ट २०१९ या कालावधीत दक्षिणा पेटीद्वारे साईभक्‍तांकडून ७५ कोटी २९ लाख ७८ हजार ९२७ रुपये इतकी देणगी संस्‍थानला प्राप्त झाली होती. मात्र, यावर्षी कोरोनाच्या संकटामुळे मंदिर बंद असल्याने १७ मार्च २०२० ते ३१ ऑगस्ट २०२० कालावधीमध्‍ये दक्षिणा पेटीद्वारे साईभक्‍तांकडून कोणतीही देणगी प्राप्त झाली नाही.
कोरोनामुळे तुळजाभवानी मंदिराच्या देणगीत घट
उस्मानाबाद - कोरोना व्हायरसचे भयंकर परिणाम मानवांसह देव-देवतांच्या संस्थानांलाही बसला आहे. कोरोनाचा वाढता प्रादुर्भाव लक्षात घेऊन उद्योगांबरोबरच मंदिर देखील बंद करण्यात आले आहेत. त्यामुळे मंदिर संस्थानच्या आर्थिक उत्पन्नात मोठ्या प्रमाणात घट झाली आहे. महाराष्ट्राची कुलस्वामिनी श्री तुळजाभवानी मंदिर बंद करण्यात आल्यापासून आजपर्यंत 2018-2019 च्या तुलनेत जवळपास 27 कोटी 73 लाख 56 हजार रुपये तोटा सहन करावा लागला आहे. 2018-19 मध्ये तुळजाभवानीला 28 कोटी 91 लाख 67 हजार रुपयांचे वार्षिक उत्पन्न झाले होते, तर 2017-18 मध्ये 22 कोटी 14 लाख 20 हजार रुपये उत्पन्न मिळाले होते. मात्र, 2020 या वर्षात गेली 6 महिन्यांपासून तुळजाभवानी मंदिर बंद असल्याने मंदिर संस्थांचे उत्पन्न घटले आहे. 18 मार्च 2020 पासून आतापर्यंत 11 कोटी 81 लाख 10 हजार रुपयांचे उत्पन्न मिळाले आहे.
आता सध्या मंदिरातील दैनंदिन विधी सुरळीत पार पाडले जात आहेत. तुळजाभवानी मंदिराचे आर्थिक उत्पन्न हे दानपेटी, देणगी व गुप्त दान, वेगवेगळ्या लिलाव प्रक्रिया, ऑनलाइन देणगी त्याचबरोबर अन्य 73 मार्गातून मोठ्या प्रमाणात आर्थिक उत्पन्न मिळते. मात्र, मंदिर बंद असल्याने व भाविक दर्शनासाठी येत नसल्याने मंदिराच्या आर्थिक उत्पन्नात मोठी घट झाली आहे.
राज्यात अनलॉक, मात्र तीर्थक्षेत्र शेगावची अर्थव्यवस्था ठप्प
बुलडाणा - राज्यातील लॉकडाऊनचे नियम अर्थचक्राला गती मिळावी म्हणून शिथिल केले खरे, पण विदर्भातील सर्वात मोठे तीर्थक्षेत्र असलेल्या शेगावचे अर्थचक्र मात्र भाविकांविना ठप्प आहे. शेगाव येथील संत गजानन महाराज मंदिर सद्याही बंद आहे. त्यामुळे नेहमी दररोज जवळपास एक ते दीड कोटींची उलाढाल होत असलेल्या शहरात आता भक्तांविना अर्थचक्र ठप्प झाले आहे. त्यामुळे मोठे हॉटेलपासून ते सामान्य विक्रेत्यांवर मोठी आर्थिक कोंडीची समस्या निर्माण झाली आहे.
शेगावात दररोज लाखो भक्त देशातील अनेख भागातून येत असतात. पण, कोरोनामुळे लॉकडाऊन करण्यात आले आणि देशातील सर्व धार्मिक तीर्थक्षेत्र बंद करण्याचा सरकारने निर्णय घेतला. यामुळे सर्वच रस्ते ओसाड दिसत होती. एरवी रोज लाखो भक्त येथे हजेरी लावत होते. त्यामूळे या शहरातील हजारो छोटे मोठे व्यावसायिक आपला उदरनिर्वाह करत होते. पण, लॉकडाऊननंतर या शहरातील अर्थचक्र रुतून पडले आहे. याला लवकर गती देणे गरजेचे असल्याचे येथील व्यापारी सांगतात.
सहा महिन्यात त्र्यंबकेश्वर मंदिर ट्रस्टचे सहा कोटी, तर सप्तश्रृंगी मंदिराच्या देणगीत साडे पाच कोटींची घट