जोधपूर :इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (IIT) जोधपूर आणि दिल्लीच्या संशोधकांच्या गटाने फळांची परिपक्वता शोधण्यासाठी एक किफायतशीर आणि अत्यंत संवेदनशील स्पर्शासंबंधी दाब सेन्सर विकसित केला आहे. सेन्सर नॅनोनीडल टेक्सचर्ड पीडीएमएस (पॉलीडिमेथिलसिलॉक्सेन) डायलेक्ट्रिक लेयर म्हणून वापरतो आणि लिथोग्राफी-मुक्त आहे, ज्यामुळे लवचिक आणि मोठ्या प्रमाणात फॅब्रिकेशन करता येते.
फळांच्या क्रमवारीत क्रांती : संघाने कॅपेसिटिव्ह टॅक्टाइल सेन्सरची संवेदनशीलता आणि हिस्टेरिक्स प्रतिसाद दर्शविला आणि त्याच्या क्षणिक प्रतिसादाची तपासणी केली. लवचिक मॉड्यूलस आणि कॅपॅसिटन्स मोजून, संशोधक टोमॅटोच्या विविध प्रकारांसाठी परिपक्वतेचे मूल्यांकन प्रदर्शित करण्यास सक्षम होते. अत्यंत संवेदनशील स्पर्शिक दाब सेन्सरचा विकास आणि रोबोटिक सिस्टीमसह त्याचे एकत्रीकरण आज उच्च-मूल्य असलेल्या फळांच्या क्रमवारीत क्रांती घडवून आणण्याची क्षमता असल्याचे लेक्ट्रिकल अभियांत्रिकी विभागाचे प्रमुख डॉ. अजय अग्रवाल म्हणाले. आयआयटी जोधपूर यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे.
फळांवर लक्षणीय परिणाम : हे नाविन्यपूर्ण तंत्रज्ञान कापणी आणि वाहतुकीदरम्यान फळांच्या परिपक्वतेचे अचूक आणि विश्वासार्ह शोध घेण्यासाठी एक किफायतशीर उपाय प्रदान करते.त्यामुळे फळांच्या गुणवत्तेवर आणि पिकण्यावर आधारित वर्गीकरण शक्य होते. या प्रणालीच्या अंमलबजावणीमुळे फळांवर लक्षणीय परिणाम होऊ शकतो. उद्योग, कार्यक्षमता सुधारणे, कचरा कमी करणे आणि निर्यात केलेल्या फळांचे शेल्फ लाइफ आणि एकूण गुणवत्ता वाढवणे अग्रवाल म्हणाले.
उच्च-थ्रूपुट प्रणाली : विकसित सेन्सर फळांच्या परिपक्वतेनुसार वर्गीकरण करण्यास सक्षम आहे. म्हणूनच नवीन विकसित सेन्सरला रोबोटिक हाताने एकत्रित करून व चांगल्या दर्जाची प्रणाली तयार करणे शक्य होईल. ही फळांची परिपक्वता आणि गुणवत्तेनुसार प्रभावीपणे वर्गीकरण करू शकेल. प्लकिंग किंवा वाहतूक स्टेज. ही किफायतशीर प्रणाली विशेषत: लांब अंतरावर उच्च-किंमतीची फळे निर्यात करण्यासाठी उपयुक्त ठरेल. CSIR-CEERI, पिलानी मधील संशोधकांचाही समावेश असलेला हे संशोदन IEEE सेन्सर्स जर्नलमधील एका पेपरमध्ये प्रकाशित झाले होते.
हेही वाचा :Water Found on Moon : चंद्रावर पाण्याचा सापडला नवीन स्रोत; चांद्र मोहिमेवरील संशोधकांचा दावा
