पुणे - सध्याच्या काळात पर्यावरणाबाबत काम होणे अत्यंत गरजेचे आहे. अनेक संस्था, अनेक व्यक्ती पर्यावरणावर अभ्यास करताना पहायला मिळत आहे. तर काही लोकांनी आपले जीवनच पर्यावरणावर समर्पित केले असून त्यातून ते आजही पर्यावरण जतन तसेच त्याच्या संवर्धनासाठी प्रयत्न करत आहे. यातच राजस्थान येथे राहणारा एक अवलिया विष्णू लांबा ( Vishnu Lamba Birdman Pune ) हा पर्यावरणाबरोबरच पक्षांसाठी ( Nest for birds and environmental conservation work ) काम करताना पाहायला मिळत आहे. त्याने आतापर्यंत पक्षांसाठी देशामध्ये लाखो घरटी बांधली आहे. नुसत्या पुण्यामध्ये एका महिन्यात 2 हजार घरटी ( nests for 2 thousand bird in month in Pune ) बांधून पक्षांविषयी आपली असणारी आस्था दाखवून दिली आहे.
संस्थेने लावलेल्या झाडांची संख्या ५० लाखांहून अधिक : लहानपणी राजस्थान येथे विष्णूला रोप चोर असे संबोधले जात होते. पुढे जाऊन हा तरुण देशाचा वृक्ष पुरुष बनला. माजी राष्ट्रपती प्रणव मुखर्जी यांनी विष्णू याला ही विशेष उपाधी प्रदान केली आहे. माणूस आणि पर्यावरण यांच्यातील समतोल राखणे. जास्तीत जास्त वृक्षारोपणाचे काम व्हावे, जास्तीत जास्त झाडे वाचवता यावीत, यासाठी गेली 27 वर्षे ते पूर्ण तन-मनाने परिश्रम घेत आहेत. विष्णू हे मानवी चैतन्य, मानवी आत्म्याचे जिवंत उदाहरण आहे. त्यांच्या मेहनतीचे मोठेपणा म्हणजे आज त्यांनी आणि त्यांच्या संस्थेने लावलेल्या झाडांची संख्या ५० लाखांहून अधिक आहे. ही संख्या दिवसेंदिवस वाढत आहे.
22 राज्यांमध्ये पक्षांसाठी काम सुरू : विष्णूच्या संस्थेचे नाव कल्पतरू असून साडे सात लाखाहून अधिक याचे सदस्य आहे. विष्णू लांबा यांनी इयत्ता नववीमध्ये असतानाच घर सोडले. या व्यक्तीला आज "ट्री मॅन ऑफ इंडिया" असे संबोधले जाते. पुण्यासारख्या शहरात या व्यक्तीने पक्षांसाठी दोन हजारहून अधिक घरटी बांधली आहे. जगभरातील 6 देश आणि भारतातील 22 राज्यांमध्ये या माणसाने पक्षांसाठी काम सुरू केले आहे. तसेच गेल्या महाराष्ट्र सरकारच्या वनमंत्र्यांनी लांबा यांना हरित लष्कराचे राजदूत म्हणून नियुक्त केले होते. अलीकडेच, आंतरराष्ट्रीय प्रसारक डीडब्ल्यू जर्मनने पर्यावरण क्षेत्रातील त्याच्या यशावर एक कथा तयार केली आहे. जे अनेक देशांमध्ये 30 भाषांमध्ये प्रसारित होत आहे.
'पर्यावरणासाठी जमिनीवर काम केले पाहिजे' : विष्णू यांनी केवळ वृक्षारोपणाचे कामच मोठ्या प्रमाणावर केले नाही, तर ते आणि त्यांची संस्था पर्यावरणाशी संबंधित इतर समस्या जसे की झाडे तोडणे, प्राण्यांची हत्या, नदी आणि जलसंधारण, महिला सक्षमीकरण इ. विषयावर काम करते. पर्यावरण दिनानिमित्त सोशल मीडियावर वृक्षारोपणाचे छायाचित्र टाकून हे कृत्य करणाऱ्या लोकांवर विष्णूचा प्रचंड राग आहे. पर्यावरण रक्षणाबाबत खरोखरच जागरुक असाल तर यंदाची वृक्षारोपण आणि गेल्या वर्षी झालेल्या वृक्षारोपणात झालेली वाढ या दोन्हींचे चित्र समोर ठेवा, असे त्यांचे मत आहे. पर्यावरणासाठी जमिनीवर काम केले पाहिज, असेही ते म्हणतात.
150 हून अधिक पुरस्कार : विष्णूला लहानपणापासून रोपटे लावण्याची आवड होती. या आवडीपोटी पर्यावरण रक्षणासाठी त्यांनी अनेक वर्षांपासून घर सोडल्याची स्थिती आहे. पर्यावरणातील त्यांच्या अनुकरणीय योगदानामुळे विष्णू यांना आतापर्यंत राजीव गांधी पर्यावरण पुरस्कार, डॉ. एपीजे अब्दुल कलाम यांना राष्ट्रीय बांधकाम पुरस्कार, अमृता देवी पुरस्कार, ग्रीन आयडॉल पुरस्कार आणि बरेच काही यासह 150 हून अधिक पुरस्कार मिळाले आहेत.
हेही वाचा - Nashik Water Scarcity : उन्हाचा तडाखा; नाशिक जिल्ह्यातील 125 गावात 58 टँकर भागावतायेत तहान
