ETV Bharat / science-and-technology

2024ರ ಚಂದ್ರಯಾನಕ್ಕಾಗಿ ನಾಲ್ವರು IAF ಪೈಲಟ್​ಗಳ ನಿಯೋಜನೆ; ಇಸ್ರೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ

2040ರ ವೇಳೆಗೆ ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಮಾನವರನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವ ಯೋಜನೆ ವೇಗವಾಗಿ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಇಸ್ರೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

Four IAF pilots selected as astronaut-designates for 2024 moon mission
Four IAF pilots selected as astronaut-designates for 2024 moon mission
author img

By ETV Bharat Karnataka Team

Published : Dec 12, 2023, 2:09 PM IST

ತಿರುವನಂತಪುರಂ : 2040ರ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಕಳುಹಿಸುವ ಯೋಜನೆಯ ಸಿದ್ಧತೆ ವೇಗವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಇಸ್ರೋ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಎಸ್. ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯ ನಾಲ್ವರು ಪೈಲಟ್​ಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

"ಗಗನಯಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಇಸ್ರೋ ಹೊಂದಿದೆ. 2 ರಿಂದ 3 ಭಾರತೀಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ತಂಡವನ್ನು ಮೂರು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಲೋ ಅರ್ಥ್ ಆರ್ಬಿಟ್ (ಎಲ್ಇಒ) ಗೆ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ. ನಂತರ ಅವರನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಜಲಪ್ರದೇಶದ ಪೂರ್ವನಿರ್ಧರಿತ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಮರಳಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ" ಎಂದು ಅವರು ಮನೋರಮಾ ಇಯರ್ ಬುಕ್​ನ 2024 ರ ವಿಶೇಷ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಈ ನಾಲ್ವರು ಪೈಲಟ್​ಗಳು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ (ಎಟಿಎಫ್) ಮಿಷನ್-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ತರಬೇತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ದೇಶದ ಮೊದಲ ಮಾನವಸಹಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಮಿಷನ್ ಗಗನಯಾನವು ಮಾನವ-ರೇಟೆಡ್ (ಮಾನವರನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸಾಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ) ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ (ಎಚ್ಎಲ್ವಿಎಂ 3), ಕ್ರೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ (ಸಿಎಂ) ಮತ್ತು ಸೇವಾ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ (ಎಸ್ಎಂ) ಒಳಗೊಂಡ ಕಕ್ಷೆಯ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮತ್ತು ಜೀವ ರಕ್ಷಕ ಬೆಂಬಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಏರ್ ಡ್ರಾಪ್ ಟೆಸ್ಟ್, ಪ್ಯಾಡ್ ಅಬಾರ್ಟ್ ಟೆಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಟೆಸ್ಟ್ ವೆಹಿಕಲ್ ವಿಮಾನಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಎರಡು ಸಿಬ್ಬಂದಿರಹಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು (ಜಿ 1 ಮತ್ತು ಜಿ 2) ಮಾನವಸಹಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ನಡೆಯಲಿವೆ.

ಕ್ರೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ (ಸಿಎಂ) ಇದು ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯಂತಹ ಪರಿಸರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಭೂಮಿಗೆ ಮರಳಿ ಬರುವಂತೆ ಇದನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರೂ ಎಸ್ಕೇಪ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಸಿಇಎಸ್) ಸಹ ಇದರಲ್ಲಿದೆ.

ಟೆಸ್ಟ್ ವೆಹಿಕಲ್ (ಟಿವಿ-ಡಿ 1) ನ ಮೊದಲ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಹಾರಾಟವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 21, 2023 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಕ್ರೂ ಎಸ್ಕೇಪ್ ಸಿಸ್ಟಮ್​ನ ಹಾರಾಟದ ಸ್ಥಗಿತವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ನಂತರ ಕ್ರೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಯಿಂದ ಅದನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.

"ಈ ಪರೀಕ್ಷಾ ಹಾರಾಟದ ಯಶಸ್ಸು ನಂತರದ ಮಾನವರಹಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು 2025 ರಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆಯಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿರುವ ಅಂತಿಮ ಮಾನವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಇಸ್ರೋ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಎಸ್.ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದರು.

ಇಸ್ರೋದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆ ಆದಿತ್ಯ ಎಲ್ 1, ಇದು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸೌರ ಅನ್ವೇಷಣಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದರು. ಇದು ಲ್ಯಾಗ್ರೇಂಜ್ ಪಾಯಿಂಟ್ 1 ರ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಾಂಟೇಜ್ ಪಾಯಿಂಟ್​ನಿಂದ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ಇಸ್ರೋ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ದೇಶೀಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಏಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪೇಲೋಡ್​ಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತ ಆದಿತ್ಯ ಎಲ್ 1 ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯು ಸೌರ ಕರೋನಾ, ಸೌರ ಮಾರುತ, ಸೌರ ಜ್ವಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರಗ್ರಹ ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಅಳೆಯುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಸೂರ್ಯನ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

2035 ರ ವೇಳೆಗೆ 'ಭಾರತೀಯ ಅಂತರಿಕ್ಷ ನಿಲ್ದಾಣ' (ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ) ವನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಲು ಶುಕ್ರ ಆರ್ಬಿಟರ್ ಮಿಷನ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಸ್ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಒಳಗೊಂಡ ಅಂತರ್ ಗ್ರಹ ಪರಿಶೋಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದು ಮುಂತಾದ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದರು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : 'Google Play Movies' ಆ್ಯಪ್ ಜ.17ರಿಂದ ಸ್ಥಗಿತ; ಗೂಗಲ್ ಘೋಷಣೆ

ತಿರುವನಂತಪುರಂ : 2040ರ ವೇಳೆಗೆ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳನ್ನು ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಕಳುಹಿಸುವ ಯೋಜನೆಯ ಸಿದ್ಧತೆ ವೇಗವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಇಸ್ರೋ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಎಸ್. ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆಯ ನಾಲ್ವರು ಪೈಲಟ್​ಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

"ಗಗನಯಾನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಪರಿಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಇಸ್ರೋ ಹೊಂದಿದೆ. 2 ರಿಂದ 3 ಭಾರತೀಯ ಗಗನಯಾತ್ರಿಗಳ ತಂಡವನ್ನು ಮೂರು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಲೋ ಅರ್ಥ್ ಆರ್ಬಿಟ್ (ಎಲ್ಇಒ) ಗೆ ಉಡಾವಣೆ ಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ. ನಂತರ ಅವರನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಜಲಪ್ರದೇಶದ ಪೂರ್ವನಿರ್ಧರಿತ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಮರಳಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ" ಎಂದು ಅವರು ಮನೋರಮಾ ಇಯರ್ ಬುಕ್​ನ 2024 ರ ವಿಶೇಷ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಈ ನಾಲ್ವರು ಪೈಲಟ್​ಗಳು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಗಗನಯಾತ್ರಿ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ (ಎಟಿಎಫ್) ಮಿಷನ್-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ತರಬೇತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ದೇಶದ ಮೊದಲ ಮಾನವಸಹಿತ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಮಿಷನ್ ಗಗನಯಾನವು ಮಾನವ-ರೇಟೆಡ್ (ಮಾನವರನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸಾಗಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ) ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ (ಎಚ್ಎಲ್ವಿಎಂ 3), ಕ್ರೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ (ಸಿಎಂ) ಮತ್ತು ಸೇವಾ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ (ಎಸ್ಎಂ) ಒಳಗೊಂಡ ಕಕ್ಷೆಯ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಮತ್ತು ಜೀವ ರಕ್ಷಕ ಬೆಂಬಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಏರ್ ಡ್ರಾಪ್ ಟೆಸ್ಟ್, ಪ್ಯಾಡ್ ಅಬಾರ್ಟ್ ಟೆಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಟೆಸ್ಟ್ ವೆಹಿಕಲ್ ವಿಮಾನಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಎರಡು ಸಿಬ್ಬಂದಿರಹಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು (ಜಿ 1 ಮತ್ತು ಜಿ 2) ಮಾನವಸಹಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ನಡೆಯಲಿವೆ.

ಕ್ರೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ (ಸಿಎಂ) ಇದು ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯಂತಹ ಪರಿಸರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಾಸಯೋಗ್ಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಭೂಮಿಗೆ ಮರಳಿ ಬರುವಂತೆ ಇದನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರೂ ಎಸ್ಕೇಪ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ (ಸಿಇಎಸ್) ಸಹ ಇದರಲ್ಲಿದೆ.

ಟೆಸ್ಟ್ ವೆಹಿಕಲ್ (ಟಿವಿ-ಡಿ 1) ನ ಮೊದಲ ಪರೀಕ್ಷಾರ್ಥ ಹಾರಾಟವನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 21, 2023 ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಕ್ರೂ ಎಸ್ಕೇಪ್ ಸಿಸ್ಟಮ್​ನ ಹಾರಾಟದ ಸ್ಥಗಿತವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು. ನಂತರ ಕ್ರೂ ಮಾಡ್ಯೂಲ್ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ನೌಕಾಪಡೆಯು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಯಿಂದ ಅದನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.

"ಈ ಪರೀಕ್ಷಾ ಹಾರಾಟದ ಯಶಸ್ಸು ನಂತರದ ಮಾನವರಹಿತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು 2025 ರಲ್ಲಿ ಉಡಾವಣೆಯಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿರುವ ಅಂತಿಮ ಮಾನವ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಇಸ್ರೋ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಎಸ್.ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದರು.

ಇಸ್ರೋದ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆ ಆದಿತ್ಯ ಎಲ್ 1, ಇದು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸೌರ ಅನ್ವೇಷಣಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದರು. ಇದು ಲ್ಯಾಗ್ರೇಂಜ್ ಪಾಯಿಂಟ್ 1 ರ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಾಂಟೇಜ್ ಪಾಯಿಂಟ್​ನಿಂದ ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ಇಸ್ರೋ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ದೇಶೀಯವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಏಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪೇಲೋಡ್​ಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತ ಆದಿತ್ಯ ಎಲ್ 1 ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನೌಕೆಯು ಸೌರ ಕರೋನಾ, ಸೌರ ಮಾರುತ, ಸೌರ ಜ್ವಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರಗ್ರಹ ಕಾಂತೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಅಳೆಯುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಸೂರ್ಯನ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

2035 ರ ವೇಳೆಗೆ 'ಭಾರತೀಯ ಅಂತರಿಕ್ಷ ನಿಲ್ದಾಣ' (ಭಾರತೀಯ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ನಿಲ್ದಾಣ) ವನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಲು ಶುಕ್ರ ಆರ್ಬಿಟರ್ ಮಿಷನ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಸ್ ಲ್ಯಾಂಡರ್ ಒಳಗೊಂಡ ಅಂತರ್ ಗ್ರಹ ಪರಿಶೋಧನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದು ಮುಂತಾದ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸೋಮನಾಥ್ ಹೇಳಿದರು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : 'Google Play Movies' ಆ್ಯಪ್ ಜ.17ರಿಂದ ಸ್ಥಗಿತ; ಗೂಗಲ್ ಘೋಷಣೆ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.