ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ଶରୀରର ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟରେ ହରମୋନ୍ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ । ଜୀବନ ଏବଂ ଜୀବନଶୈଳୀରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାରେ ହରମୋନ୍ ବହୁତ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । କିନ୍ତୁ ବ୍ୟସ୍ତ ଏବଂ ବ୍ୟସ୍ତବହୁଳ ଜୀବନରେ, ମାନସିକ କିମ୍ବା ଭାବଗତ ସମସ୍ୟା ହେତୁ ହରମୋନ୍ ଅସନ୍ତୁଳନ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପରିସ୍ଥିତି ଏବଂ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟ ହରମୋନ୍ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ, ଯାହା ମନୋବଳ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଭଳି ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।
ଆଧୁନିକ ବିଜ୍ଞାନ ୫୦ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରକାରର ହରମୋନ୍ ଚିହ୍ନଟ କରିଛି ଯାହା ଶରୀରରେ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ଏହି ହରମୋନର ସ୍ତର ଅଧିକ ବଢେ କିମ୍ବା ହ୍ରାସ ହୁଏ, ହରମୋନ୍ ଅସନ୍ତୁଳନର ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯିବା ଆରମ୍ଭ କରେ । ଯୁବାବସ୍ଥା, ଗର୍ଭାବସ୍ଥା, ଏବଂ ପେରି-ମେନୋପାଜ୍ କିମ୍ବା ମେନୋପାଜ୍ ସମୟରେ ହରମୋନ୍ ଅସନ୍ତୁଳନ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ । ସମୟ ସହିତ ଏହି ଅସନ୍ତୁଳନ ଅନେକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ତେବେ ଜାଣନ୍ତୁ ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ଏବଂ କେଉଁ ଅଭ୍ୟାସ ହରମୋନ୍ ଅସନ୍ତୁଳନ ସମସ୍ୟାକୁ ରୋକିପାରିବେ ।
ହରମୋନ୍ ଅସନ୍ତୁଳନର ଲକ୍ଷଣ କ'ଣ?
- ମୁହଁରେ ବ୍ରଣ
ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ଶରୀରରେ ହରମୋନ୍ ଅସନ୍ତୁଳନ ହେତୁ ବ୍ରଣ ସାଧାରଣତଃ ମୁହଁରେ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ହେଉଛି ଏହି ସମସ୍ୟାର ପ୍ରଥମ ସଙ୍କେତ । ଉତ୍ତେଜନା, ଖରାପ ମନୋଭାବ, ଏକାଗ୍ରତା ଅକ୍ଷମତା ଏବଂ ଥକ୍କା ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ହରମୋନାଲ ଅସନ୍ତୁଳନକୁ ଅଣଦେଖା କଲେ ପଲିସିଷ୍ଟିକ୍ ଓଭାରି ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ ଡିସ୍ଅର୍ଡର ଏବଂ ମହିଳାମାନଙ୍କଠାରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୋଗ ହୋଇପାରେ ।
- ଓଜନ କମିବା ଏବଂ ବଢିବା
ପେରି-ମେନୋପାଜ୍ କିମ୍ବା ମେନୋପାଜ୍ ସମୟରେ ମହିଳାମାନେ ଦ୍ରୁତ ଓଜନ ହ୍ରାସ କିମ୍ବା ବୃଦ୍ଧି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି । ଏହା ସହିତ ମନ୍ଥର ହୃଦସ୍ପନ୍ଦନ, ଥକ୍କାପଣ, ଅତ୍ୟଧିକ ଝାଳ, ହାତ ଝିମ୍ଝିମ୍ ହେବା ଏବଂ ଥାଇରଏଡ୍ ଗ୍ରନ୍ଥିରେ ସମସ୍ୟା, କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ୍ର ବୃଦ୍ଧି ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ଏହି ଲକ୍ଷଣ ସହ ଚିନ୍ତା ଏବଂ ଉଦାସୀନତା ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ।
- ହାଇପୋଥାୟରାଏଡିଜିମ୍
ଶରୀରରେ ହରମୋନ୍ ଅସନ୍ତୁଳନ ହେତୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡେ । ଏହି ଅସନ୍ତୁଳନ ମେଟାବୋଲିକ୍ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ ଏବଂ ହାଇପୋଥାୟରାଏଡିଜିମ୍ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ।