ସମ୍ବଲପୁର: ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର ସମ୍ବଲପୁର ସହର। ସମ୍ବଲପୁରୀ ବସ୍ତ୍ର ସାଙ୍ଗକୁ ଏହାର ଭାଷା, ସଂସ୍କୃତି ଏହାକୁ ଦେଇଛି ଭିନ୍ନ ଏକ ପରିଚୟ । ତେବେ ଏସମସ୍ତ ଜିନିଷ ସହ ସମ୍ବଲପୁରକୁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ଦେଇଛି ଜାଲ ଭଳି ଦିଶୁଥିବା ତିନିକୋଣିଆ ମିଠା ସରସତିଆ। ସମ୍ବଲପୁର ବୁଲି ଗଲେ ଆପଣ ବେଶ ଭଲ ଭାବେ ଏହା ସହ ପରିଚିତ ହୋଇଯିବେ । ଥରେ ଏହାକୁ ଯିଏ ଖାଇଛି ସାରା ଜୀବନ ଏହାର ସ୍ବାଦ ସେ ଭୁଲି ପାରି ନାହିଁ । ଏହା ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ଚର୍ବି ଜାତୀୟ ଜିନିଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ ନାହିଁ । ଗଞ୍ଜେର ନାମକ ଏକ ଗଛର ଅଠାରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ ଏହି ମିଠା ।
ପ୍ରାୟ 180 ବର୍ଷ ଧରି ସମ୍ବଲପୁର କୁଞ୍ଜେଲପଡା ବୁଢ଼ୀମା ଗଳିର ମିଞ୍ଚୁ କାକା ଓରଫ ପ୍ରଭୁଲାଲ ଗୁପ୍ତାଙ୍କ ଦୋକାନରେ ତିଆରି ଚାଲିଛି ଏହି ସରସତିଆ । ପ୍ରଭୁଲାଲଙ୍କ ଜେଜେବାପା ଅମଳରୁ ଏହି ସରସତିଆ ତିଆରି ହୋଇଥିବା କହନ୍ତି ପ୍ରଭୁଲାଲ । ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ କିଛି ନୂଆ ପରଷିବା ପାଇଁ ପ୍ରଭୁଲାଲଙ୍କ ଜେଜେବାପା ବେଣିମାଧବ ଗୁପ୍ତା ଆବିଷ୍କାର କଲେ ଗଞ୍ଜେର ଗଛ ଅଠାର ବ୍ୟବହାରକୁ । ଗଞ୍ଜେର ଗଛର କାଠି ସଂଗ୍ରହ କରି ତାକୁ ପାଣିରେ ବତୁରାଇବା ପରେ ସେଥିରୁ ଏକ ଅଠା ଭଳି ପଦାର୍ଥ ବାହାରେ ଯାହାକୁ ଚାଉଳ ଚୂନାରେ ମିଶାଇ ଅଳ୍ପ ଚିନି ଦେଇ ସରସତିଆ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ ବେଣିମାଧବ । ତେବେ ପ୍ରଥମ କରି ସରସ୍ବତୀ ପୂଜା ଦିନ ଏହା ତିଆରି ହୋଇଥିବାରୁ ଏହାର ନାମ ‘ସରସତିଆ’ ହୋଇଥିବା କୁହଯାଏ । ଏହାକୁ ତିଆରି କରିବା ସହଜ ଲାଗୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତିଆରି କରିବାର ରହିଛି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର କଳା । ଯେକେହି ଏହାକୁ ତିଆରି କରି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।
ଅନେକେ କହନ୍ତି ଏହା ଘେୱର ପରି ଆଉ କିଏ ପୁଣି କହେ ଏହା ରୋଜ କୁକିଜ ପରି । କିନ୍ତୁ ଥରେ ଏହାର ସ୍ବାଦ ଚାଖିଲା ପରେ ଭୁଲି ହୋଇଯାଏ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ସ୍ବାଦ । ସାରା ବିଶ୍ବରେ କେବେଳ ଏହି ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ହିଁ ଆପଣଙ୍କୁ ମିଳିବ ସରସତିଆର ସ୍ବାଦ । ଆଉ ଗଞ୍ଜେର ଗଛ ଅଠରେ ଏନେକ ଔଷଧୀୟ ଗୁଣ ଥିବାରୁ ଏହାକୁ ସମସ୍ତେ ଖାଇ ପାରିବେ ଏପରିକି ମଧୁମେହ ରୋଗୀ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ଖାଇ ପାରିବେ ।