କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା : ସାରା ଭାରତରେ ହୋଲି ଗତ ଶୁକ୍ରବାର ପାଳିତ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ ପରମ୍ପରା ଓ ବିଧି ମୁତାବକ କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା ସହର ସମେତ ଜିଲ୍ଲା ସଦର ମହକୁମାକୁ ଲାଗି ରହିଥିବା ଅଞ୍ଚଳ ଗୁଡିକରେ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାର ପଞ୍ଚମ ଦିନରେ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ ହୋଲି ଉତ୍ସବ । ଯାହାକୁ "ପଞ୍ଚୁଦୋଳ" ବୋଲି କୁହାଯାଏ।
ସାରା ରାଜ୍ୟର ଆରାଧ୍ୟ ବଳଦେବଜୀଉରଙ୍ଗ ଖେଳିବା ପରେ ଜିଲ୍ଲାବାସୀ ଖେଳିଥାନ୍ତି ହୋଲି । ବହୁ ପୁରାତନ କାଳରୁ ବଳଦେବଜୀଉଙ୍କ ପୀଠରେ ରହି ଆସିଛି ଏହି ପରମ୍ପରା । ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଚାରିଦିନ ପରେ ବଳଦେବଜୀଉଙ୍କ ରଥ ଦାଣ୍ଡରେ "ଛାମୁ ମେଲଣ" ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ମେଲଣର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଭୁ ଲଛମନଜୀଉଓ ରାମଜୀଉପରସ୍ପର ବଳଦେବଜୀଉଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ବସିବା ପରେ ଏହି ମେଲଣ ଆରମ୍ଭ ହେଉଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଛାମୁ ମେଲଣ କୁହାଯାଏ।
ଏହି ମେଲଣରେ ପାଖାପାଖି ୩୦ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ଵ ବିଭାନ ଯୋଗଦେଇଥାନ୍ତି। ମେଲଣର ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ କୁଶିଆପାଳରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ପ୍ରଭୁ ଲଛମନଜୀଉ। ଛାମୁ ମେଲଣ ପୂର୍ବ ଦିନରୁ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ବାହାରି ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଭୋଗଖାଇ ପୁରୁଣା ମଟର ଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ହେଉଥିବା ମେଲଣରେ ଯୋଗଦେଇ ପ୍ରାତଃ ସମୟରୁ ବଳଦେବଜୀଉଙ୍କର ଛାମୁ ମେଲଣରେ ପହଞ୍ଚିଥାନ୍ତି। ଏହି ପରମ୍ପରା ମରହଟ୍ଟା ଶାସନ କାଳରୁ ଚାଲି ଆସୁଥିବା ଇତିହାସ କହେ।