ବ୍ରହ୍ମପୁର: ଗଞ୍ଜାମରେ ରହିଛି ଅନେକ ଲୋକକଳା ଓ ଲୋକନାଟ୍ୟ । ଆଉ ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଗଞ୍ଜାମର ରାମନାଟକ ଅନ୍ୟତମ । ରାମାୟଣ କଥାବସ୍ତୁ ଉପରେ ଆଧାରିତ ପୁରାଣ ବର୍ଣ୍ଣିତ ବିଷୟକୁ ନେଇ କଳାକାରମାନେ ନିଖୁଣ ଭାବରେ ମଞ୍ଚରେ ପରିବେଷଣ କରିଥାଆନ୍ତି । ରାମାୟଣର ରାମ ବନବାସଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଲଙ୍କା ପୋଡ଼ି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଭିନ୍ନ ଦୃଶ୍ୟ ସମୟରେ ମଞ୍ଚରେ କପଡ଼ାରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇଥିବା ଭିନ୍ନଭିନ୍ନ ଦୃଶ୍ୟପଟ୍ଟକୁ ଏଥିରେ ପରିବେଷଣ କରାଯାଇଥାଏ । ରାମନାଟକ ଏକ ପ୍ରକାର ଲୁପ୍ତପ୍ରାୟ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବା ବେଳେ ଏଭଳି ସମୟରେ ପୁରାତନ କଳାକାରମାନେ ଏହାକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାକୁ ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି । 1961 ମସିହାରୁ ହରିଡାଖଣ୍ଡି ଅଞ୍ଚଳରେ ପରିବେଶିତ ହୋଇ ଆସୁଛି ଏହି ରାମନାଟକ । ଯାହାର ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ସ୍ବର୍ଗତ ରାମାଧିନ ଦାଶ । ଆଉ ଏହି ପରମ୍ପରାକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ପୁରାତନ କଳାକାରମାନେ ନିଜସ୍ବ ଉଦ୍ୟମରେ ଏହି ରାମନାଟକର ଆୟୋଜନ କରିଥାଆନ୍ତି ।
ମୁଖ୍ୟତଃ ଲୋକକଳା ଓ ଲୋକସଂସ୍କୃତିକୁ ନେଇ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିବା ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରେ ରାମନାଟକର ରହିଛି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଲୋକପ୍ରିୟତା । ହେଲେ ଏହି ନାଟକ ପ୍ରତି ସରକାରୀ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଗଲେ ହୁଏତ ଏହି ନାଟକ ଆହୁରି ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇପାରନ୍ତା । ସେପଟେ ପୁରାତନ କଳାକାର ମାନେ ନିଜସ୍ୱ ଉଦ୍ୟମରେ ନିଜ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟ ମାନଙ୍କୁ ଏହି ନାଟକକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ଇତି ମଧ୍ୟରେ ଏହି ନାଟକରେ ବଂଶାନୁକ୍ରମେ ପ୍ରାୟ ଚାରି ପର୍ଯ୍ୟାୟର କଳାକାର ତିଆରି କରାଯାଇ ଏହାକୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ମଞ୍ଚସ୍ଥ କରାଯାଉଥିବା ଯୋଗୁଁ ସମସ୍ତେ ବେଶ ଖୁସି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ପୂର୍ବରୁ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହର ଉପକଣ୍ଠ ଲାଠି, ସୁକୁଣ୍ଡା, ମହୁଡ଼ା ଭଳି ସ୍ଥାନରେ ରାମନାଟକ ଦଳ ରହିଥିବା ବେଳେ ପଞ୍ଚବଟୀ ବନରୁ ଲଙ୍କାପୋଡି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନେକ ପୁରାଣ ବିଷୟକୁ ଅଭିନୟ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷମାନେ ମୁଖସ୍ଥ କରି ଏହାକୁ ପରିବେଷଣ କରିଥାଆନ୍ତି । ହେଲେ ଏହି ନାଟକ ପ୍ରତି ସରକାରୀ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଗଲେ ନାଟକରେ ଆହୁରି ଉନ୍ନତି ହୋଇପାରନ୍ତା ବୋଲି କହିଛନ୍ତି କଳାକାର ।