ବୌଦ୍ଧ: ଆଜିକାଲି ପ୍ରାୟତଃ ଆଉ ଯୌଥ ପରିବାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁନାହିଁ । ଦିନକୁ ଦିନ ପରିବାର ଛୋଟ ଛୋଟ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ଯାଉଥିବା ବେଳେ ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲାରେ ରହିଛି ଏକ ଯୌଥ ପରିବାର । ଯେଉଁଠି ଶତାଧିକ ପରିବାର ସଦସ୍ୟ ମିଶି ପାଳନ କରିଛନ୍ତି ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଗଣପର୍ବ ନୂଆଖାଇ।
ତେବେ ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲା ସଦର ବ୍ଲକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବାଦୀକଟା ଗ୍ରାମର ରଥ ପରିବାର । ଏହି ପରିବାରରେ ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ି ଚାରି ପିଢ଼ିର ଦେଢ଼ ଶହରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବ ସଦସ୍ୟ ରହିଛନ୍ତି । ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲା ଠାରୁ ନେଇ ରାଜ୍ୟ ତଥା ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ପରିବାରର ସଦସ୍ୟମାନେ ଅଛନ୍ତି । ଏପରିକି ଦେଶ ବାହାରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ରଥ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟମାନେ ବିଭିନ୍ନ ବୃତ୍ତିରେ ରହିଛନ୍ତି । କିନ୍ତି ପ୍ରତିବର୍ଷ ଭାଦ୍ରବ ପଞ୍ଚମୀ ନୂଆଖାଇ ଅବସରରେ ଏହି ଯୌଥ ପରିବାର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ଏକାଠି ହୁଅନ୍ତି।
ଭାଦ୍ରବ ପଞ୍ଚମୀ ଅବସରରେ ଆୟୋଜିତ ନୂଆଁଖାଇ ପର୍ବ ଏହି ରଥ ପରିବାର ପାଇଁ ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ଵ ବହନ କରିଆସୁଛି । ପଞ୍ଚମୀ ତିଥିର ଦୁଇ ତିନିଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ଏପରିକି ଦେଶ ବାହାରେ ରହୁଥିବାରୁ ପରିବାରର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ବାଉଶୁଣୀ ନିକଟସ୍ଥ ବାଦୀକଟା ଗ୍ରାମରେ ପହଞ୍ଚିଥାଆନ୍ତି । ଚାରି ପିଢ଼ିର ପୁରୁଷ ଓ ମହିଳାଙ୍କ ନିମନ୍ତେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ଡ୍ରେସ୍ କୋଡ଼ ଅନୁଯାୟୀ ନୂଆ ବସ୍ତ୍ର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥାଏ ।