ଅନୁଗୋଳ:ଘଡ଼ିଆଳ (Gharial Crocodile) ଭଳି ଏକ ବିରଳ ପ୍ରଜାତିର କୁମ୍ଭୀର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ବଂଶ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ବନ ବିଭାଗ କିଛି ବର୍ଷ ହେଲା ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଛି । ବିଶେଷ କରି ମହାନଦୀ ସାତକୋଶିଆ (Satkosia) ଗଣ୍ଡ ଘଡ଼ିଆଳ ପ୍ରଜନନ (Gharial Crocodile Breeding ) ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଆବସସ୍ଥଳୀ ହୋଇ ଥିବାରୁ ସେଠାରେ କିଭଳି ଏମାନଙ୍କ ବଂଶ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇ ପାରିବ ସେ ଦିଗରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ପରୀକ୍ଷା ନିରୀକ୍ଷା ଚାଲିଛି । କିନ୍ତୁ ଗତ ଦୁଇ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସେମିତି କିଛି ସଫଳତା ମିଳି ପାରି ନାହିଁ । କାରଣ ଏହି ଦୁଇ ବର୍ଷ ଭିତରେ ୪ଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଗଣ୍ଡରେ ୧୯ଟି ଘଡ଼ିଆଳ ନନ୍ଦନକାନନରୁ ଅଣାଯାଇ ଏଠାରେ ଛଡା ଯାଇଛି । ପ୍ରାୟ ସବୁ ଘଡ଼ିଆଳ ଶରୀରରେ ରେଡ଼ିଓ କଲାର ଲଗାଯାଇଛି । କିନ୍ତୁ ମହାନଦୀ ଗଣ୍ଡରେ ପ୍ରଳୟଙ୍କରୀ ବନ୍ୟା ପରେ ଘଡ଼ିଆଳ ଗୁଡିକର କୌଣସି ପତ୍ତା ମିଳି ପାରୁ ନାହିଁ । ବନ୍ୟା ବେଳେ ସାତକୋଶିଆ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ୧୫ଟି ଘଡ଼ିଆଳକୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ରେସକ୍ୟୁ କେନ୍ଦ୍ରରେ ରଖିଥିବା ବେଳେ ବାକି ୪ଟି ଘଡିଆଳ ଗଲେ କୁଆଡେ ସେନେଇ କାହାରି ପାଖରେ ଖବର ନାହିଁ । ଫଳରେ ବନ୍ୟା ଜଳରେ ଘଡିଆଳ ଭାସିଯାଇଥିବା ନେଇ ଆଶଙ୍କା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।
ଏହାଛଡା ଗତ ୨୦୨୧ ମେ ମାସ ୨୭ ତାରିଖରେ ସାତକୋଶିଆ ବଲଦମରା ଠାରେ ଦୀର୍ଘ ୪୦ବର୍ଷ ପରେ ୨୮ଟି ଘଡ଼ିଆଳ ଛୁଆ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ। ସେହିପରି ଚଳିତ ବର୍ଷ ମେ ମାସ ୧୦ତାରିଖରେ ମଧ୍ୟ ସାତକୋଶିଆ ଗଣ୍ଡରେ ୩୨ଟି ଛୁଆ ଜନ୍ମ ହୋଇଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ୨୦୨୧ରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ଗୋଟିଏ ହେଲେ ଛୁଆ ନଜରକୁ ଆସୁ ନାହାନ୍ତି। କିଛି ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ପୁରୀ କେନାଲରୁ ୩ଟି ଘଡ଼ିଆଳ ଛୁଆ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଥିଲେ । ଆଉ ଦୁଇ ତିନିଟି ମୃତ ଅବସ୍ଥାରେ ମିଳିଥିଲେ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ୩୨ଟି ଯାକ ଘଡ଼ିଆଳ ଛୁଆ କେଉଁଠି ଅଛନ୍ତି ତାହା ମଧ୍ୟ ଜଣାନଥିବା ବେଳେ ମାଆ ଘଡ଼ିଆଳର ଅବସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ଜଣା ପଡୁନାହିଁ। ପ୍ରାକୃତିକ ଅବସସ୍ଥଳୀରେ ଜନ୍ମ ହେଉଥିବା ଘଡ଼ିଆଳ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିପାରୁନାହାନ୍ତି। ତେଣୁ ଘଡ଼ିଆଳ ବଂଶ ବୃଦ୍ଧି ଏଠାରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ସଫଳ ହୋଇ ପାରୁନାହିଁ। ଏହାର କାରଣ ଖୋଜିବା ଏବେ ଜରୁରୀ ହୋଇ ପଡିଛି ବୋଲି ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ବିଶେଷଜ୍ଞ କହିଛନ୍ତି।
ଏହା ମଧ୍ୟ ପଢନ୍ତୁ-ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାରରେ ସମ୍ମାନିତ ହେବେ ପୁରୀର ୨ ଶିଳ୍ପୀ, ତାଳପତ୍ରରେ ଆଙ୍କୁଛନ୍ତି ନିଖୁଣ କଳାକୃତି
ସାତକୋଶିଆ ଗଣ୍ଡରେ ଘଡ଼ିଆଳ ବଂଶ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଯେଉଁ ଉଦ୍ୟମ କରାଯାଉଛି । ତାହାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାୟିତ୍ୱ ନନ୍ଦନକାନନ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଦିଆ ଯାଇଥିବା ବେଳେ ଦୁଇ ଜଣ ବରିଷ୍ଠ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ତତ୍ୱାବଧାନରେ ଏକ ଟିମ ଗଠନ କରାଯାଇଛି। ଏହି ଟିମ ସାତକୋଶିଆ ଗଣ୍ଡର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ବୁଲି ଘଡ଼ିଆଳ ମାନଙ୍କ ଗତିବିଧି ଉପରେ ନଜର ରଖୁଛନ୍ତି, ଏବଂ ଏକ ପରାମର୍ଶଦାତା କମିଟି ମଧ୍ୟ ଗଠନ କରା ଯାଇଛି। ଏହି କମିଟି ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ବନ ବିଭାଗକୁ ଆବଶ୍ୟକ ପରାମର୍ଶ ଦେଉଛନ୍ତି।