ଆରତୀ ସାହା, ଯିଏ ଥିଲେ ଭାରତର ଗର୍ବ । ଯିଏ କି ମାତ୍ର 19 ବର୍ଷ ବୟସରେ ସନ୍ତରଣ ଦ୍ବାରା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ବରେ ହାସଲ କରିଥିଲେ କୃତିତ୍ବ । ତାଙ୍କ ଜୀବନୀ ଯେତିକି ସଂଘର୍ଷମୟ ସେତିକି ପ୍ରେରଣା ଦାୟୀ । ଇଂଲିଶ ଚ୍ୟାନେଲରେ ଦୀର୍ଘ 16 ଘଣ୍ଟା 20 ମିନିଟ କାଳ ପହଁରି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ରେକର୍ଡ ।
ପ୍ରାରମ୍ଭ ଜୀବନ
ସେ 24 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 1940 ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଏକ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ବଙ୍ଗଳା ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବାବେଳେ ମାତ୍ର 2 ବର୍ଷରେ ନିଜ ମାଆଙ୍କୁ ହରାଇଥିଲେ । ଛୋଟବେଳୁ ସନ୍ତରଣରେ ରୁଚି ରଖିଥିଲେ ଆରତୀ । ନିଜ ପିତା ପଞ୍ଚୁଗୋପାଲ ସାହାଙ୍କ ସହିତ ଯେତେବେଳେ ସହରର ଲୋକପ୍ରିୟ ଗାଧୋଇବା ସ୍ଥାନ ଚମ୍ପାଲା ଘାଟକୁ ଯାଇଥିଲେ । ଆଉ ସେଇଠୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ତାଙ୍କ ଯାତ୍ରା । ସେଇଠି ସେ ନିଜ ପ୍ରତିଭାର ବିକାଶ କରିଥିଲେ । ଆରତୀଙ୍କର ସେଠାରେ ସନ୍ତରଣ ପ୍ରତିଭା ଦେଖି ତାଙ୍କୁ ଏକ ସ୍ୱିମିଂ କ୍ଲବରେ ଭର୍ତ୍ତି କରିଥିଲେ । ତାହା ଥିଲା ହାଟକୋଟା ସ୍ୱିମିଂ କ୍ଲବ । ସେଠାରେ ସେ ପ୍ରଥମ ଏସୀୟ ଗେମ୍ସ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ପଦକ ବିଜେତା ସଚିନ ନାଗଙ୍କ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିଥିଲେ । ସଚିନ ନାଗଙ୍କ ସନ୍ତରଣରେ ଅନେକ ରେକର୍ଡ ରହିଥିବା ବେଳେ ତିନି ଦଶନ୍ଧୀ ଧରି ତାଙ୍କ ରେକର୍ଡ କେହି ଭାଙ୍ଗି ପାରିନଥିଲେ । ଆଉ ସେବେଠୁ ସେ ଦୂର ସନ୍ତରଣକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଟ୍ରେନର ସାଜିଥିଲେ । ଆରତୀ ସାହାଙ୍କୁ ସେ ଅନେକ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ସନ୍ତରଣରେ ସବୁଠାରୁ ଉତ୍ତମ ଶିକ୍ଷା ସେ ପାଇଥିଲେ ।
ଉପଲବ୍ଧି..
ସନ୍ତରଣରେ ତାଙ୍କର କ୍ୟାରିଅର୍ 5 ବର୍ଷ ବୟସରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକତା କାରଣରୁ ବଙ୍ଗଳା ପତନ ହେବାର ଥିଲା । ସେହି ସମୟରେ ସେ 110 ୟାର୍ଡ ଫ୍ରି ଷ୍ଟାଇଲରେ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଜିତିଥିଲେ । 1946 ରୁ 1956 ମଧ୍ୟରେ ଆରତୀ ଅନେକ ସନ୍ତରଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ । 1945 ରୁ 1951 ମଧ୍ୟରେ ସେ 22 ଟି ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଜିତିଥିଲେ ।
ତାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଇଭେଣ୍ଟ ଥିଲା 100 ମିଟର ଫ୍ରିଷ୍ଟାଇଲ୍, 100 ମିଟର ବ୍ରେଷ୍ଟ ଷ୍ଟ୍ରୋକ୍ ଏବଂ 200 ମିଟର ବ୍ରେଷ୍ଟ ଷ୍ଟ୍ରୋକ୍ । ସେ 100 ମିଟର ଫ୍ରିଷ୍ଟାଇଲ ଏବଂ 200 ମିଟର ବ୍ରେଷ୍ଟ ଷ୍ଟ୍ରୋକ୍ ପାଇଁ ଦୁଇଟି ରୌପ୍ୟ ପଦକ ସହିତ ଏକ ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପଦକ ଜିତିଥିଲେ । ଏହାସହ ମୁମ୍ବାଇରେ ଚାଲିଥିବା ଜାତୀୟ ଚାମ୍ପିଅନସିପରେ 200 ମିଟର ଫ୍ରିଷ୍ଟାଇଲ୍ ରେ ବ୍ରୋଞ୍ଜ ପଦକ ହାସଲ କରିଥିଲେ ।
କ୍ୟାରିୟର ସର୍ବୋତ୍ତମ ରେକର୍ଡ...
ଆରତୀ ସାହା ବିଭିନ୍ନ ସନ୍ତରଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ଅଲ-ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ରେକର୍ଡ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ଏହି ରେକର୍ଡଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ହେଉଛି:
• ସେ 1949 ରେ ଏକ ଅଲ-ଇଣ୍ଡିଆ ରେକର୍ଡ କରିଥିଲେ।
• 1951 ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ରାଜ୍ୟ ସଭାରେ ସେ 100 ମିଟର ବ୍ରେଷ୍ଟ ଷ୍ଟ୍ରୋକ୍ ମାତ୍ର 1 ମିନିଟ 37 ସେକେଣ୍ଡରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଡଲି ନାଜିରଙ୍କ ପୂର୍ବ ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ ରେକର୍ଡଗୁଡିକ ଭାଙ୍ଗିଥିଲେ ।
• ସେ 100 ମିଟର ଫ୍ରିଷ୍ଟାଇଲ, 200 ମିଟର ଫ୍ରିଷ୍ଟାଇଲ ଏବଂ 100 ମିଟର ବ୍ୟାକ ଷ୍ଟ୍ରୋକ୍ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟରେ ରେକର୍ଡ ସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି ।
ଅଲିମ୍ପିକ୍ସ: ଭାରତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ
ସେ 1952 ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଅଲିମ୍ପିକ୍ସର ଡଲି ନାଜିରଙ୍କ ସହ ଭାରତର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିଲେ । ସେ ଚାରିଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ ମହିଳା ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ ଏବଂ ଭାରତୀୟ କଣ୍ଟିଜେଣ୍ଟ ର କନିଷ୍ଠ ସଦସ୍ୟ । ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରେ ସେ 200 ମିଟର ବ୍ରେଷ୍ଟ ଷ୍ଟ୍ରୋକରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ । ଯାହାକି ସେ 3 ମିନିଟ୍ 40.8 ସେକେଣ୍ଡ ରେ ପରିସମାପ୍ତି କରିଥିଲେ । ଅଲିମ୍ପିକ୍ସରୁ ଫେରିବା ପରେ, ସେ ନିଜ ଭଉଣୀ ଭାରତୀ ସାହାଙ୍କ ଠାରୁ 100 ମିଟର ଫ୍ରିଷ୍ଟାଇଲରେ ହାରିଗଲେ ।
ଇଂରାଜୀ ଚ୍ୟାନେଲରେ ଯାତ୍ରା...
ଇଂରାଜୀ ଚ୍ୟାନେଲ ଅତିକ୍ରମ କରିବାର ତାଙ୍କର ପ୍ରେରଣା ଗଙ୍ଗାରେ ଦୂର ଦୂରାନ୍ତର ସନ୍ତରଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରୁ ଆସିଥିଲା । ସେ ଇଂରାଜୀ ଚ୍ୟାନେଲ ଅତିକ୍ରମ କରିଥିବା ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ବ୍ୟକ୍ତି ବ୍ରୋଜେନ୍ ଦାସଙ୍କଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇଥିଲେ। ଏବଂ ତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣିବା ପରେ ସାହା ଶେଷରେ 19 ବର୍ଷ ବୟସରେ ଇଭେଣ୍ଟରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଚିନ୍ତା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
ଦାଶ, ମିହିର ସେନ୍ ମଧ୍ୟ ଆରତୀଙ୍କୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଭାଗ ନେବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ । ସେନ୍ ଅରୁଣ ଗୁପ୍ତାଙ୍କ ସହ ଏକ ପାଣ୍ଠିର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଏଥିପାଇଁ ସେମାନେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ତତ୍କାଳୀନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଡଃ ବିଧନ ଚନ୍ଦ୍ର ରୟଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଲୋଡିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କର ସମର୍ଥନ ଶେଷରେ ଆରତୀ ସାହାଙ୍କୁ 24 ଜୁଲାଇ 1959 ରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଯିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା । ଏହି ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ 23 ଟି ଦେଶର 5 ଜଣ ମହିଳାଙ୍କ ସମେତ ମୋଟ 58 ଜଣ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଏହି ରେସ୍ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । 27 ଅଗଷ୍ଟ 1959 ରେ ସ୍ଥାନୀୟ ସମୟ 1 ଟାରେ ଆରମ୍ଭ ହେବାକୁ ଥିବାବେଳେ ଆରତୀ ସାହା ସମୟ ଅନୁସାରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିନଥିଲେ । ସେ 40 ମିନିଟ୍ ବିଳମ୍ବରେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସକାଳ 11 ଟା ସୁଦ୍ଧା, ସେ 40 ମାଇଲରୁ ଅଧିକ ପହଁରିଥିଲେ ଏବଂ ଇଂଲଣ୍ଡ ଉପକୂଳର 5 ମାଇଲ ମଧ୍ୟରେ ଆସିଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ସେ ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସ୍ରୋତର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ । ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଅପରାହ୍ନ 4 ଟା ସୁଦ୍ଧା ସେ ଆଉ ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ମାଇଲ୍ ପହଁରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ପାଇଲଟଙ୍କ ଚାପରେ ତାଙ୍କୁ ଛାଡ଼ିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ।
29 ସେପ୍ଟେମ୍ବର 1959 ରେ, ସେ ତାଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ । ଫ୍ରାନ୍ସର କେପ୍ ଗ୍ରିସ୍ ନେଜ୍ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେ 16 ଘଣ୍ଟା 20 ମିନିଟ୍ ଧରି ପହଁରିଥିଲେ । କଠିନ ତରଙ୍ଗକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି 42 ମାଇଲ୍ ଅତିକ୍ରମ କରି ଇଂଲଣ୍ଡର ସାଣ୍ଡଗେଟ୍ ରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଉପକୂଳରେ ସେ ଭାରତୀୟ ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ। ବିଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ପଣ୍ଡିତ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଥିଲେ। ଜବାହର ଲାଲ ନେହେରୁ ଏବଂ ବହୁ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷ ଭାବେ ତାଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଥିଲେ । 30 ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ ରେଡିଓ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା ଆରତୀ ସାହାଙ୍କ ସଫଳତା ।
ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଜିତିଥିବା ପ୍ରଥମ କ୍ରୀଡ଼ାବିତ୍
ସେ 1960 ରେ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଚତୁର୍ଥ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନାଗରିକ ଜିତିବାରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ କ୍ରୀଡ଼ାବିତ୍ ହୋଇଥିଲେ । 1999 ମସିହାରେ ଏହି ସଫଳତାକୁ ପାଳନ କରିବାକୁ ଡାକ ବିଭାଗ ତାଙ୍କ ନାମରେ 3 ଟଙ୍କାର ଷ୍ଟାମ୍ପ ଲଞ୍ଚ କରିଥିଲା । 1996 ରେ, ତାଙ୍କ ବାସଭବନ ନିକଟରେ ଆରତୀ ସାହାଙ୍କ ଏକ ବଷ୍ଟ ମଧ୍ୟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାସହ ସାମ୍ନାରେ 100 ମିଟର ଲମ୍ବା ଲେନ୍ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ ହୋଇଥିଲା ।
ପରବର୍ତ୍ତୀ ଜୀବନ...
ଆରତୀ ସାହା ସିଟି କଲେଜରୁ ତାଙ୍କର ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀକାଳୀନ କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ କରିଥିଲେ । 1959 ମସିହାରେ, ଡକ୍ଟର ବିଦାନ୍ ଚନ୍ଦ୍ର ରୟଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ, ସେ ତାଙ୍କ ମ୍ୟାନେଜର ଡକ୍ଟର ଅରୁଣ ଗୁପ୍ତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମେ ସେମାନଙ୍କର କୋର୍ଟ ବିବାହ ଏବଂ ପରେ ଏକ ସାମାଜିକ ବିବାହ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ଜେଜେ ମା ଙ୍କ ଘର ନିକଟରେ ତାଙ୍କ ଶାଶୁ ଘର ଥିଲା ।
ବିବାହ ପରେ ସେ ଏକ କନ୍ୟା ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ । ଯାହା ନାମ ରଖିଥିଲେ ଅର୍ଚ୍ଚନା । ପରେ ସେ ବେଙ୍ଗଲ ନାଗପୁର ରେଲୱେରେ ଚାକିରି ପାଇଥିଲେ । 1994 ଅଗଷ୍ଟ 4 ରେ ସେ ଜଣ୍ଡିସ୍ ଏବଂ ଏନସେଫାଲାଇଟିସ୍ ରୋଗରେ କୋଲକାତାର ଏକ ଘରୋଇ ନର୍ସିଂହୋମ୍ ରେ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଥିଲେ । 19 ଦିନ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ 1994 ଅଗଷ୍ଟ 23 ରେ ପ୍ରାଣ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।
ବ୍ୟୁରୋ ରିପୋର୍ଟ, ଇଟିଭି ଭାରତ
