କ୍ୟାପେ କାନାଭେରାଲ: ପ୍ରକୃତି ଓ ଏହାର ରହସ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ଯେତିକି ସୁନ୍ଦର ବୁଝିବା ପାଇଁ ସେତିକ ଜଟିଳ । ଏମିତିରେ ମାନବ ନିଜ ଜ୍ଞାନ ଓ କୌଶଳର ସାହାଯ୍ୟରେ ପ୍ରକୃତିର ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ରହସ୍ୟ ଉପରୁ ପରଦା ହଟାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟଗ୍ର । ଯେଉଁଥିରେ ଏବେ ମୁଖ୍ୟ ଟାର୍ଗେଟ ହେଉଛି ମହାକାଶରେ ଅନ୍ୟ ଗ୍ରହମାନଙ୍କରେ ଜୀବନ ସତ୍ତାର ସନ୍ଧାନ । ଗୋଟିଏ ପଟେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଜମି କିଣିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିବା ବେଳେ ଅନ୍ୟପଟେ ମଙ୍ଗଳଗ୍ରହର ଇତିହାସ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଜାରି ରହିଛି ଚେଷ୍ଟା ।
ଆମେରିକା, ଚୀନ ଓ ୟୁନାଇଟେଡ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସ ଚଳିତବର୍ଷ ଏହି ଲାଲ ଗ୍ରହରେ ନିଜ ଭାଗ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଜୋରଦାର କରିଛନ୍ତି । ମଙ୍ଗଳଗ୍ରହର ଗଠନ, ପୃଷ୍ଠ ସଂରଚନା, ବାୟୁମଣ୍ଡଳର ସ୍ଥିତି ଓ ଏହା ମଧ୍ୟରେ ମାଇକ୍ରୋବିଆଲ ଜୀବାଣୁଙ୍କ ସ୍ଥିତି ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ତିନି ଦେଶ ସମସ୍ତ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିବା ଜଣା ପଡିଛି । ଚଳିତ ସପ୍ତାହ ତିନି ଦେଶ ନିଜ ସ୍ପେଶ କ୍ରାଫ୍ଟକୁ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହ ଅଭିମୁଖେ ପଠାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଯେଉଁଥିରେ ଆମେରିକା ଏକ 6 ଚକିଆ କାର ସଦୃଶ ରୋଭରକୁ ପଠାଇବା ପାଇଁ ସ୍ଥିର କରିଛି । ଏହାର ନାମ ପରଜର୍ଭରେନ୍ସ ରହିଥିବା ବେଳେ ଏହାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ମଙ୍ଗଳ ପୃଷ୍ଠରୁ ପଥର ନମୂନା ସଂଗ୍ରହ କରି ଏହାକୁ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବା ।
ନାସାର ପରିଚାଳକ ଜିମ ବ୍ରିଡେନଷ୍ଟାଇନଙ୍କ ସୂଚନା ମୁତାବକ ଏହି ମିଶନର ନାମ ଅନେକଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଛି । ଏହା ପଛରେ ପ୍ରକୃତ କାରଣ ହେଉଛି ମଙ୍ଗଳ ମିଶନ ପାଇଁ ଦୀର୍ଘ ସମୟରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚାଲିଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଶେଷ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ କୋରୋନା ମହାମାରୀ ଅନେକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ଏମିତିରେ ଏହି ରୋଭର ମିଶନର ନାମକରଣ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଆୟୋଜନ ହୋଇଥିଲା । ଯେଉଁଥିରେ ‘ପରଜର୍ଭରେନ୍ସ’କୁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ ଭାବେ ଚୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏଥିରେ ମିଶନରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥିବା ଆଶାୟୀଙ୍କ ନାମର ଏକ ତାଲିକା ମଧ୍ୟ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହକୁ ପଠାଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଉଥିବା ଜଣା ପଡିଛି ।
ତେବେ ତିନି ଦେଶ ଦ୍ବାରା ଲଞ୍ଚ ହେବାକୁ ଥିବା ମିଶନରେ ସ୍ପେଶ କ୍ରାଫ୍ଟଗୁଡିକ ଆଗାମୀ ବର୍ଷ ଫେବୃଆରୀରେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ପହଞ୍ଚିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରାୟ 300 ମିଲିୟନ ମାଇଲର ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଏଥିପାଇଁ ପୃଥିବୀର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ବଳୟରୁ ବାହାରି ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର କକ୍ଷ ପଥରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ 6ରୁ 7 ମାସର ସମୟ ଲାଗିବା ନେଇ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ।
(ଫଟୋ- ମାର୍ସ 2020 ରୋଭର ‘ପରଜର୍ଭରେନ୍ସ’ ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ)
ଚଳିତ ମିଶନରେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ଟାର୍ଗେଟ ହେଉଛି ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ମଙ୍ଗଳର ସ୍ଥିତି ଜାଣିବା । ଏହା ପୂର୍ବରୁ ମଙ୍ଗଳଗ୍ରହରେ ଜଳରାଶିର ସ୍ଥିତି ନେଇ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଯଦି ପୃଥିବୀ ଓ ମଙ୍ଗଳର ଗଠନ ସମାନ ହୁଏ ତେବେ ଉଭୟ ଗ୍ରହ ମଧ୍ୟରେ ଏତେ ତଫାତ୍ କାହିଁକି ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଏକ ବଡ ପ୍ରଶ୍ନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଯାହାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଚଳିତ ମିଶନରେ ଚେଷ୍ଟା ଜାରି ରଖିଥିବା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ସେପଟେ ଏହି ଲାଲ୍ ଗ୍ରହରେ ଜୀବନର ସମ୍ଭାବନା ପ୍ରମାଣ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଅନେକ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିଥିବା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ପରଜର୍ଊରେନ୍ସର ପ୍ରକଳ୍ପ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କେନ ଫାର୍ଲେ ।
ତେବେ ତିନି ଦେଶ ପାଖାପାଖି ସମୟରେ ମିଶନ ଲଞ୍ଚ କରିବା କୌଣସି ଅକସ୍ମାତ ଘଟଣା ନୁହେଁ । ଅଧ୍ୟୟନ ମୁତାବକ ବିଜ୍ଞାନ କୁହେ କି ସାରା ବର୍ଷରେ ଏକ ଏପରି ସମୟ ଥାଏ ଯେବେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହ, ପୃଥିବୀ ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଧାଡିରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିବା ସହ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହ ପୃଥିବୀର ସବୁଠାରୁ ନିକଟତର ହୁଏ । ପ୍ରତି 26 ମାସରେ ଥରେ ଏପରି ସମୟ ଆସୁଥିବା ବେଳେ ଏହି ସମୟରେ ସ୍ପେଶକ୍ରାଫ୍ଟ ପୃଥିବୀର କକ୍ଷ ପଥରୁ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର କକ୍ଷ ପଥରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ସହଜ ହୋଇଥାଏ । ତେଣୁ ଏହି ସମୟରେ ତିନି ଦେଶ ମିଶନ ଲଞ୍ଚ କରିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରିଛନ୍ତି । ଯାହା କୌଣସି ଅକସ୍ମାତ ଘଟଣା ନୁହେଁ ।