ପୁରୀ: ପୂଣ୍ୟତୀର୍ଥ, ପୂର୍ଣ୍ଣତାର କ୍ଷେତ୍ର ନିଳାଚଳ ଧାମ ପୁରୀ । ଯେଉଁଠି ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ଚତୁବର୍ଗ ଫଳ । ସୃଷ୍ଟିର ବିଲୋପ ଘଟିଲେ ବି, ଲୋପ ନାହିଁ ଏ ଧାମର । ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ପାପୀଟିଏ ଧାଇଁଆସେ କାଳିଆ ଦୂଆରକୁ, ତପୀଟିଏ ବି ଧାଇଁଆସେ କାଳିଆ ଦୂଆରକୁ । ଯଦି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ହୁଏ ସ୍ବର୍ଗଧାମ ତେବେ ଧର୍ମ, ଅର୍ଥ, କାମ ଓ ମୋକ୍ଷ ହେବ ନିଳାଚଳିଆର ଚାରି ଦ୍ବାର । ସେଥିପାଇଁ ପାପୀ, ତପୀ ପାଇଁ ପୂର୍ବ, ପଶ୍ଚିମ, ଉତ୍ତର, ଦକ୍ଷିଣରେ ଖୋଲା କାଳିଆର ଚାରି ଦ୍ବାର । ଏ ଚାରି ଦ୍ବାରର ମଧ୍ୟ ରହିଛି ସ୍ବତନ୍ତ୍ରତା । ସିଂହଦ୍ବାର, ଅଶ୍ବଦ୍ବାର, ବ୍ୟାଘ୍ର ଦ୍ବାରା ଓ ହସ୍ତୀ ଦ୍ବାର ବୋଲାଉଥିବା ଏହି ଚାରି ଦ୍ବାରର ମାହାତ୍ମ୍ୟ ନିଗୁଢ ତତ୍ତ୍ବରେ ଆଚ୍ଛନ୍ନ ।
ସିଂହ ଦ୍ବାର
ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ପୂର୍ବଦ୍ବାର ବା ପ୍ରବେଶ ଦ୍ବାରକୁ କୁହାଯାଏ ସିଂହ ଦ୍ବାର । କେହି କେହି ଏହାକୁ ସିଂହୀ ଦ୍ବାର ମଧ୍ୟ କହନ୍ତି । ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ଦଶ ଅବତାର ସାଙ୍ଗକୁ ଜୟ ବିଜୟଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ରହିଛି । ଏହି ଜୟ ବିଜୟ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ସାକ୍ଷାତ ସ୍ବରୂପ । ସେହିପରି ଏହିଦ୍ବାରକୁ ମଧ୍ୟ ପିତୃଲୋକଙ୍କ ଦ୍ବାର କୁହାଯାଏ । ସିଂହ ଦ୍ବାରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ବାଇଶି ପାହାଚରେ ପିତୃ ପୁରୁଷଙ୍କୁ କୈବଲ୍ୟ, ନୈବେଦ୍ୟ ଏବଂ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।
ବ୍ୟାଘ୍ର ଦ୍ବାର
ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଦକ୍ଷିଣ ଦ୍ବାର ବ୍ୟାଘ୍ର ଦ୍ବାର ନାମରେ ବିଦିତ, ଯେଉଁଦ୍ବାର ଦେଇ ତାନ୍ତ୍ରିକ ବା ସାଧକ କିମ୍ବା ଯେଉଁମାନେ ବିଭିନ୍ନ କାମନା କରିଥାନ୍ତି ସେମାନେ ଏହିଦ୍ବାର ଦେଇ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଚାହିଁଥାନ୍ତି ।