ପୁରୀ: ଆଷାଢ଼ ଦ୍ବିତୀୟା ତିଥିରେ ରତ୍ନବେଦୀ ଛାଡ଼ି ରଥାରୂଢ଼ ହୁଅନ୍ତି ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି ଆଉ ବଡ଼ଦାଣ୍ଡ ହୋଇଉଠେ ଜଗନ୍ନାଥମୟ । ଏକକାର ହୁଅନ୍ତି ରଥ ଆଉ ପଥ । ରଥ ଉପରେ ଥରୁଟିଏ ଦାରୁବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଆଉ ଥରେ ରଥ ଦଉଡ଼ି ଛୁଇଁ ସବୁ ପାପ ଧୋଇ ଦେବାର ବିଶ୍ବାସ ଭକ୍ତ ମନରେ ହୁଏ ଯାଗ୍ରତ । ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଲୀଳା ଯେପରି ଅଲୌକିକ ସେହିପରି ଏହି ଦଉଡ଼ିର ତତ୍ତ୍ବ ଓ ତଥ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଅଲୌକିକ । ପୁରାଣ ବର୍ଣ୍ଣନାନୁଯାୟୀ ଏହି ଦଉଡ଼ି କେବଳ ଦଉଡ଼ି ନୁହନ୍ତି ବଂର ଏକ ନାଗ ଓ ଦୁଇ ନାଗୁଣୀ । ଲୀଳାମୟଙ୍କ ସେବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ସେମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ରହିଥାନ୍ତି ବୋଲି ଉପାକ୍ଷାନ ରହିଛି ।
ବଡ଼ ଠାକୁର ବଳଭଦ୍ରଙ୍କ ତାଳଧ୍ବଜ ରଥ ରଜ୍ଜୁ ହେଉଛନ୍ତି ନାଗରାଜ ବାସୁକି, କାଳିଆ ସାଆନ୍ତାଙ୍କ ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥର ରଜ୍ଜୁ ଶଙ୍ଖଚୂଡ଼ ନାଗୁଣୀ ଓ ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ଦର୍ପଦଳନ ରଥର ରଜ୍ଜୁ ହେଉଛନ୍ତି ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଚୂଡ଼ ନାଗୁଣୀ । ଏହି ତିନି ରଥ ଦଉଡ଼ିର ପସ୍ତୁତି ପ୍ରଣାଳୀ ହୋଇଥାଏ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର । ନଡ଼ିଆ କତାରୁ ଏହା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ । ତିନି ରଥର ତତ୍ତ୍ବବଧାରକଙ୍କ ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରଥରେ 4 ଟି ଲେଖାଏଁ ଦଉଡି଼ ଟାଣିବା ପାଇଁ ଲାଗିଥାଏ। ରଥ ଦଉଡିର ଲମ୍ଭ 220 ଫୁଟ ଓ ଗୋଲେଇ ହୋଇଥାଏ 8 ଇଞ୍ଚ।