ଭୁବନେଶ୍ବର: ଉଠରେ ଉଠରେ ଉତ୍କଳ ସନ୍ତାନ ଉଠିବୁ ତୁ କେତେ ଦିନେ ପୂରବ ଗୌରବ ପୁରବ ସାହସ ପଡିବ କି କେବେ ମନେ । ଏହି ଉକ୍ତି ମନେ ପକେଇଦିଏ ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ କଥା । ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ଗ୍ରାଜୁଏଟ,ପ୍ରଥମ ଏମ୍ଏ,ପ୍ରଥମ ଓକିଲ,ପ୍ରଥମ ମନ୍ତ୍ରୀ, ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ବିଲାତଯାତ୍ରୀ ତଥା ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନର ମୁଖ୍ୟ ପୁରୋଧା ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନଦାସଙ୍କ ଆଜି ହେଉଛି ପୁଣ୍ୟତିଥି । ଆଜି ବି ସେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଓଡିଆଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜୀବିତ ।
ଓଡିଶାର ଅଗ୍ରଗତି ନିମନ୍ତେ ସେ କରିଥିଲେ ଅନେକ ଚେଷ୍ଟା । ପ୍ରଥମେ ସେ ଗଢିଥିଲେ ଉତ୍କଳ ସବା । ପରେ ତାଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ 1903 ମସିହାରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲା ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ । ନିଜ ମାଟିକୁ ନେ ଖୁବ ଭଲ ପାଉଥିଲେ । ଆଉ ଓଡିଶାକୁ ନେଇ ଗର୍ବ କରୁଥିଲେ । ତାଙ୍କ ତ୍ୟାଗ, ସ୍ବାଭିମାନ ଓ କର୍ମପ୍ରବଣତା ଅତୁଳନୀୟ । ସର୍ବୋପରି ସେ ଦୃଢପ୍ରତିଜ୍ଞ ଓ ଏକା ଏକା ଚାଲିବା ପାଇଁ ଥିଲେ ପ୍ରତିଶୃତି ବଦ୍ଧ । ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଷଡଯନ୍ତ୍ରରୁ ପୁରୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରକୁ ମୁକୁଳାଇ ଓଡିଆ ଜାତିର ପୂଜ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ ।
ତାଙ୍କର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ଫଳରେ ୧୯୩୬ ମସିହା ଅପ୍ରେଲ ୧ ତାରିଖରେ ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ଭାବେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ଲିଖିତ ଉତ୍କଳ ସନ୍ତାନ, ଜାତି ଇତିହାସ ଆଦି ବହୁଳଭାବେ ପାଠକ ମାନଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଆଦୃତ ହେଇ ଥିଲା ।