ହାଇଦ୍ରାବାଦ: ନିଜର ପାରୁପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଞ୍ଚୟ କରିବାର ଧାରା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନ ସହ ଓତଃପ୍ରୋତ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ। ଏପରିକି ଆମ ସମାଜରେ ଶିଶୁମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିଜର ପକେଟ୍ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ସଞ୍ଚୟ କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରାଯାଇଥାଏ । ମାଟି ତିଆରି ଘଡ଼ି ବା ପିଲାଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏହାର ଉଦାହରଣ । ଆଉ ଟିକେ ବଡ଼ ହେଲେ ଆମେ ବ୍ୟାଙ୍କ ଉପରେ ନିଜ ଭବିଷ୍ୟତର ଆବଶ୍ୟକତା ତୁଲାଇବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଅର୍ଥ ଜମା ବା ସଞ୍ଚୟ କରିବା ପାଇଁ ଉଚିତ ଭାବୁ। ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ବ୍ୟାଙ୍କ ସହ ଆମର ଦୀର୍ଘଦିନର ବିଶ୍ଵସନୀୟତା।
ବ୍ୟାଙ୍କ୍ରେ ଜମାଥିବା ଅର୍ଥ ଯେ କୁଆଡ଼େ ବୁଡିବ ନାହିଁ ଏହି ବିଶ୍ଵାସ ପିଲାଦିନରୁ ଆମ ମୁଣ୍ଡରେ ରହି ଆସିଛି। ପୁଣି ଯେଉଁ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ରେ ଜମା ରାଶି ଉପରେ ସାମାନ୍ୟ ଅଧିକ ସୁଧ ମିଳେ ସେଠାରେ ଆମେ ପୁଞ୍ଜି ଜମା ରଖିବାକୁ ଆହୁରି ଉତ୍ସାହିତ ହୋଇଥାଉ। ଏହି ଧାରାରେ ଲୋକେ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ଜମା କରିଥାଆନ୍ତି। ଯେହେତୁ ‘ବ୍ୟାଙ୍କ୍’ ଶବ୍ଦଟି ଏହି ସମବାୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଛି, ସେଥିଲାଗି ବ୍ୟାଙ୍କ୍ରେ ଜମା କରିବା ଲାଗି ଯେଉଁ ବିଶ୍ଵାସ ତାଙ୍କ ମନରେ ପୂର୍ବରୁ ଥାଏ, ଏଠାରେ ମଧ୍ୟ ସେହି ସମାନ ବିଶ୍ଵାସ ରହିଥାଏ। ହେଲେ ନିକଟରେ ପଞ୍ଜାବ-ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ( ପିଏମ୍ସି) ଯେଉଁ ସ୍କାମ୍ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆସିଲା ଏବଂ ସେଠାରେ ଅର୍ଥ ଜମା କରିଥିବା ଜମାକାରୀ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେଲେ- ସେତେବେଳେ ଏହି ଦୀର୍ଘଦିନର ବିଶ୍ଵସନୀୟତା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଲା।
ବ୍ୟାଙ୍କ୍ରେ ଜମା ଯେ ସୁରକ୍ଷିତ ତାହା ଏକ ପ୍ରହେଳିକା ବୋଲି ଅନୁଭବ ହେବା ସହ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆର ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କଲା। ନିକଟରେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଏ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ବଜେଟ୍ ଭାଷଣରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ବଜେଟ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଏଭଳି ସ୍କାମ୍ ଆଉଥରେ ଯେମିତି ପୁନରାବୃତ୍ତି ନ ହୁଏ ସେଥିପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯିବା ବଦଳରେ ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଆଇନରେ ସଂଶୋଧନ ଆଣି ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକ୍ରିୟାଶୀଳ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆପଣାଯାଇଛି। ବିଶେଷକରି ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ କିପରି ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ଗୁଡ଼ିକରେ ନିବେଶ ବୃଦ୍ଧି ହେବ ସେଥିଲାଗି ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି। ଏହା ଅନୁସାରେ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ୍କୁ ତଦାରଖ କ୍ଷମତା ଦିଆଯିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ବିଧେୟକ ମୋଦି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପାରିତ କରାଯାଇଛି। ଫଳରେ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଦେଶର ୧୫୪୦ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ରେ ୮.୬ କୋଟି ଜମାକାରୀଙ୍କ ସ୍ଵାର୍ଥ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଇଛି। ଏହି ବିଧେୟକ ଅନୁସାରେ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଜାରି କରୁଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀକୁ ମାନିବା ଲାଗି ବାଧ୍ୟ ହେବେ। ପୂର୍ବଭଳି ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ର ରେଜିଷ୍ଟ୍ରାର୍ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ର ଗୁରୁତ୍ଵ ତଥା ମାଲିକାନା ରକ୍ଷା ଓ ବୃଦ୍ଧି ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବେ। କିନ୍ତୁ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ଗୁଡ଼ିକ ଦୈନଦିନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ତଦାରଖ ତଥା ନିୟମ ଅନୁସାରେ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ଵକୁ ନିର୍ବାହ କରିବା ଲାଗି ଜଣେ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହୀ ଅଧିକାରୀ ( ସିଇଓ) ନିଯୁକ୍ତ କରିବେ। ଅନ୍ୟ ବାଣିଜ୍ୟିକ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ଗୁଡ଼ିକ ଭଳି ଏହି ସିଇଓଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ଅଧିକାରୀ ( ସିଇଓ) ନିଯୁକ୍ତ କରିବେ। ଅନ୍ୟ ବାଣିଜ୍ୟିକ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ଗୁଡ଼ିକ ଭଳି ଏହି ସିଇଓଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ଲାଗି ରହିଥିବା ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀକୁ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ପାଳନ କରିବେ। ନିୟମିତ ବ୍ୟବଧାନରେ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଗୁଡ଼ିକରେ ଅଡିଟ୍ କରାଯିବ। ଯେଉଁଠାରେ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଛି ସେଠାରେ ତାହାର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ବ ସିଧାସଳଖ ଆର୍ବିଆଇ ଗ୍ରହଣ କରିବେ।
ବାସ୍ତବରେ ଏଭଳି ପୁନଃର୍ଗଠନ ତଥା ସଂସ୍କାର ଧର୍ମୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବହୁତ ପୂର୍ବରୁ ନିଆଯିବା କଥା। କାରଣ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅର୍ଥନୀତି ସୁଦୃଢ଼ ହେବା ସହ ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ତଥା ବିଶ୍ଵସନୀୟ ନେଣଦେଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରିଥାଆନ୍ତା। ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ଉତ୍ତର ଦାୟିତ୍ଵ ବୃଦ୍ଧି ସହ ସେମାନଙ୍କ ପଛରେ ଲାଗିଥିବା ବିଭିନ୍ନ ସ୍କାମ ତଥା ଦୁର୍ନୀତିରୂପୀ କଳଙ୍କ ଲାଗି ନ ଥାଆନ୍ତା ।
ଉଦାହରଣ ଭାବେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସହରୀ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉ। ଏହି ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ବ୍ୟବସାୟୀ, ଉଦ୍ୟୋଗୀ, ପ୍ରଫେସନାଲ୍ ଓ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆୟକାଦାତାଙ୍କ ସହ ଋଣ କାରବାର କରିଥାଆନ୍ତି। ଯଦି ଠିକଣା ଭାବେ ସେମାନଙ୍କ କାରବାର ପରିଚାଳନା ହୋଇଆନ୍ତା ତବେ ଉଭୟ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଓ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ଭିତରେ ଏକ ସୁ ସମ୍ପର୍କସ୍ଥାପନ ସହ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ଜୀବନଧାରଣରେ ଏଖ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଥାଆନ୍ତା । କିନ୍ତୁ ନ୍ୟସ୍ତସ୍ଵାର୍ଥ ସମ୍ବଳିତ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ପ୍ରବେଶ ଫଳରେ ଏହି ସବୁ ବ୍ୟାଙ୍କ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ଭରସା ତୁଟାଇଛନ୍ତି।